بازنشستگان غیر تامین اجتماعی از چند درصد بیمه معاف هستند؟، بازنشستگان صندوقهای کشوری، لشکری، بانکها، نفت، فولاد و سایر صندوقهای غیر تأمین اجتماعی از مزایای بیمهای ویژهای برخوردارند که مهمترین آنها معافیت قابلتوجه یا کامل از پرداخت حق بیمه بازنشستگی و کاهش چشمگیر سهم بیمه درمان است.
این معافیتها باعث میشود بازنشستگانی که پس از بازنشستگی دوباره مشغول به کار میشوند، حقوق خالص بسیار بالاتری نسبت به افراد عادی شاغل دریافت کنند. در این مقاله بهطور دقیق بررسی میکنیم که این گروه از بازنشستگان دقیقاً از چند درصد حق بیمه معاف هستند، چه تفاوتهایی با بازنشستگان تأمین اجتماعی دارند و چه نکات اجرایی و استثناهایی باید رعایت شود.
فهرست مطالب:
بازنشستگان غیر تامین اجتماعی از چند درصد بیمه معاف هستند؟
بازنشستگان صندوقهای غیر تأمین اجتماعی (مانند بازنشستگان کشوری، لشکری، بانکها، صندوق بازنشستگی فولاد و …) از بخش قابلتوجهی از حق بیمه معاف هستند. این معافیت عمدتاً به دو بخش تقسیم میشود: معافیت کامل از حق بیمه بازنشستگی در صورت اشتغال مجدد و کاهش چشمگیر سهم بیمه درمان. در ادامه به تفکیک و با جزئیات توضیح میدهیم:
۱. معافیت ۱۰۰ درصدی از پرداخت حق بیمه بازنشستگی (در صورت اشتغال مجدد)
وقتی یک فرد بازنشسته کشوری، لشکری یا بانکی پس از بازنشستگی دوباره استخدام میشود (چه در بخش دولتی و چه خصوصی)، طبق قوانین جاری:
- از کسر کامل سهم بیمه بازنشستگی (سهم کارمند + سهم کارفرما برای بخش بازنشستگی) معاف است.
- دلیل: فرد قبلاً ۳۰ سال (یا بیشتر) حق بیمه بازنشستگی پرداخته و اکنون مستمری دریافت میکند؛ بنابراین نیازی به پرداخت مجدد برای همان پوشش بازنشستگی نیست.
- فقط ممکن است کارفرما موظف به پرداخت حق بیمههای جانبی مانند بیمه حوادث، بیکاری یا مسئولیت مدنی باشد، اما بخش اصلی (بیمه بازنشستگی و ازکارافتادگی) کسر نمیشود.
نتیجه عملی: بازنشسته در شغل جدید معمولاً ۲۳ تا ۲۷ درصد معافیت کامل از کسورات بیمهای بازنشستگی دارد (چون در حالت عادی حدود ۳۰ درصد کل حق بیمه به بازنشستگی اختصاص دارد که ۷ درصد سهم کارمند و ۲۳ درصد سهم کارفرما است؛ سهم کارمند کاملاً صفر میشود و بخش عمده سهم کارفرما نیز برای بازنشستگی کسر نمیشود).
۲. کاهش قابلتوجه سهم بیمه درمان (بیمه پایه)
برای بیمه درمان پایه (که معمولاً از طریق بیمه سلامت ایرانیان یا خدمات درمانی کشوری/لشکری ارائه میشود):
- حق بیمه درمان کل خانوار بازنشستگان کشوری و لشکری حدود ۷ درصد حقوق و مستمری است.
- اما سهم خود بازنشسته فقط ۱.۷ درصد (یک و هفت دهم درصد) از حقوق مبنای کسور است.
- مابقی (بیش از ۵.۳ درصد) توسط دولت یا صندوق بازنشستگی به عنوان کمک دولت پرداخت میشود.
مقایسه با شاغلین:
- شاغلین معمولاً ۲.۳ تا ۲.۷ درصد بهعنوان سهم خود پرداخت میکنند.
- بازنشستگان کشوری و لشکری حدود ۱ تا ۱.۵ درصد کمتر از شاغلین پرداخت میکنند.
خلاصه درصد معافیتها برای بازنشستگان غیر تأمین اجتماعی
| نوع بیمه | درصد معافیت تقریبی برای بازنشسته | توضیحات |
|---|---|---|
| بیمه بازنشستگی (اشتغال مجدد) | ۱۰۰٪ معافیت | هیچ کسری بابت بازنشستگی از حقوق شغل جدید ندارد |
| بیمه درمان (سهم خود فرد) | حدود ۷۵٪ کاهش نسبت به نرخ کل | فقط ۱.۷٪ پرداخت میکند، بیش از ۵٪ را دولت میدهد |
| کل کسورات بیمهای در شغل جدید | معمولاً ۲۰ تا ۲۷ درصد معافیت کلی | چون بخش عمده مربوط به بازنشستگی حذف میشود |
بنابراین بازنشستگان غیر تأمین اجتماعی در عمل از حداقل ۲۰ درصد تا بیش از ۲۷ درصد کسورات بیمهای معاف هستند و در بخش درمان نیز از پرداخت بخش اعظم حق بیمه (بیش از ۷۵ درصد نرخ کل) معاف میشوند. این مزیت باعث میشود حقوق خالص دریافتی بازنشستگان شاغل مجدد بهطور قابلتوجهی بالاتر از افراد عادی شاغل باشد.
تفاوت معافیت بیمهای بازنشستگان غیر تأمین اجتماعی با بازنشستگان تأمین اجتماعی
بازنشستگان صندوقهای کشوری، لشکری، بانکها، نفت، فولاد و سایر صندوقهای اختصاصی از نظر معافیت بیمهای وضعیت کاملاً متفاوتی نسبت به بازنشستگان سازمان تأمین اجتماعی دارند. این تفاوت ریشه در ساختار قانونی و ماهیت دو دسته صندوق دارد. صندوقهای غیر تأمین اجتماعی عمدتاً بودجهمحور یا نیمهخصوصی هستند و بخش عمده تعهدات آنها از محل بودجه عمومی دولت یا درآمدهای اختصاصی تأمین میشود، در حالی که سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان کاملاً بیمهای و مبتنی بر اصل سهجانبهگرایی (کارگر، کارفرما، دولت) است.
وقتی یک بازنشسته تأمین اجتماعی دوباره شاغل میشود، حتی اگر حقوق بازنشستگی کامل (۳۰ سال سابقه) دریافت کند، همچنان مشمول کسر کامل حق بیمه بازنشستگی میشود. یعنی از حقوق شغل جدیدش ۷ درصد سهم کارمند و ۲۳ درصد سهم کارفرما (جمعاً ۳۰ درصد) کسر خواهد شد. تنها استثنای محدود برای بازنشستگان تأمین اجتماعی، افرادی هستند که با ۳۵ سال سابقه و سن بالا (بالای ۶۰ سال برای مردان و ۵۵ سال برای زنان) بازنشسته شدهاند و در این صورت فقط در بخشهای خاص دولتی ممکن است معافیت جزئی بگیرند، اما در بخش خصوصی هیچ معافیتی ندارند.
در مقابل، بازنشستگان کشوری و لشکری حتی اگر فقط با ۲۰ سال سابقه بازنشسته شده باشند و دوباره در بخش خصوصی یا حتی دولتی استخدام شوند، بهطور کامل از کسر حق بیمه بازنشستگی معاف هستند. این تفاوت باعث شده که بسیاری از بازنشستگان غیر تأمین اجتماعی پس از بازنشستگی، به راحتی در بخش خصوصی یا شرکتهای پیمانکاری مشغول به کار شوند و حقوق خالص بسیار بالاتری نسبت به افراد عادی دریافت کنند.
در عمل، یک بازنشسته لشکری که سرهنگ بازنشسته است و دوباره بهعنوان مشاور یا مدیر در یک شرکت خصوصی مشغول میشود، ممکن است ۲۵ تا ۳۰ درصد حقوق بیشتری نسبت به همکار عادی خود دریافت کند، صرفاً بهخاطر عدم کسر حق بیمه بازنشستگی.
این اختلاف قانونی سالهاست که مورد انتقاد بازنشستگان تأمین اجتماعی قرار دارد و آنها معتقدند تبعیض آشکاری بین بازنشستگان صندوقهای مختلف وجود دارد. در سالهای اخیر چندین بار طرحهایی برای یکسانسازی قوانین مطرح شده، اما به دلیل فشار صندوقهای کشوری و لشکری و لابی قوی آنها، تاکنون این معافیت حفظ شده است.
نکات اجرایی و استثناهای مهم در معافیت بیمه بازنشستگان غیر تأمین اجتماعی
هرچند اصل بر معافیت کامل است، اما در عمل چندین استثنا و نکته اجرایی وجود دارد که اگر بازنشسته از آنها بیاطلاع باشد، ممکن است حقوقش بهطور غیرقانونی کسر شود یا دچار مشکل قانونی شود.
اولین استثنا مربوط به اشتغال در دستگاههای اجرایی مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری است. اگر بازنشسته کشوری یا لشکری دوباره در همان دستگاه یا دستگاههای دولتی استخدام شود، طبق ماده ۱۰۳ قانون مدیریت خدمات کشوری، باید بین حقوق بازنشستگی و حقوق شغل جدید یکی را انتخاب کند و نمیتواند هر دو را همزمان دریافت کند.
در این حالت معمولاً حقوق شغل جدید قطع میشود و فقط حقوق بازنشستگی پرداخت میگردد، بنابراین بحث معافیت بیمهای موضوعیت خود را از دست میدهد. اما اگر همان بازنشسته در بخش خصوصی یا شرکتهای نیمهدولتی (مثل شرکتهای پتروشیمی، بانکهای خصوصی، هلدینگهای بزرگ) مشغول شود، هم حقوق بازنشستگی را کامل دریافت میکند و هم از شغل جدید حقوق کامل بدون کسر بیمه بازنشستگی میگیرد.
دومین نکته مهم مربوط به قراردادهای خاص است. برخی کارفرمایان خصوصی برای فرار از پرداخت سهم خود، بازنشسته را بهصورت «قرارداد خرید خدمت» یا «ساعتی» استخدام میکنند و به اشتباه اعلام میکنند که چون فرد بازنشسته است، نیازی به بیمه نیست. این اقدام کاملاً غیرقانونی است.
حتی بازنشسته هم مشمول بیمه اجباری (حداقل بیمه مسئولیت مدنی و حوادث) است و کارفرما موظف است حداقل ۳ تا ۷ درصد حق بیمه (بسته به نوع شغل) را پرداخت کند. در سال ۱۴۰۳ چندین مورد شکایت از کارفرمایان خصوصی گزارش شد که بازنشستگان لشکری و کشوری را بدون هیچ بیمهای استخدام کرده بودند و پس از حادثه کار، کارفرما محکوم به پرداخت دیه کامل شد.
سومین استثنا مربوط به بازنشستگان پیش از موعد با کسر حقوق است. اگر فردی با ۲۵ سال سابقه و با کسر ۵ تا ۱۰ درصد از حقوق بازنشستگی (بازنشستگی پیش از موعد بانکی یا کشوری) بازنشسته شده باشد، در برخی صندوقها (مثل صندوق بازنشستگی کشوری) اگر دوباره شاغل شود، ممکن است تا زمان رسیدن به سن قانونی بازنشستگی، بخشی از معافیت او لغو شود و مجدداً مشمول کسر حق بیمه گردد. این موضوع در بخشنامههای سال ۱۴۰۲ صندوق بازنشستگی کشوری بهطور صریح اعلام شده است.
در نهایت، یکی از مهمترین نکات اجرایی، ثبت صحیح کد بیمهای در لیست بیمه ماهانه است. بسیاری از کارفرمایان به اشتباه کد بیمهای عادی (کد ۱) برای بازنشسته ثبت میکنند که باعث میشود تأمین اجتماعی یا بیمه سلامت متوجه بازنشسته بودن فرد نشود و کسور غیرقانونی انجام دهد. کد صحیح برای بازنشستگان شاغل مجدد معمولاً کد ۷ یا ۸ (بسته به صندوق) است که باید توسط کارفرما در سامانه تأمین اجتماعی یا بیمه سلامت ثبت شود. اگر این کد اشتباه ثبت شود، بازنشسته میتواند با ارائه حکم بازنشستگی به شعبه بیمه، کسور غیرقانونی را مسترد کند، اما این پروسه گاهی تا ۶ ماه طول میکشد.
بنابراین معافیت بیمهای بازنشستگان غیر تأمین اجتماعی هرچند در قانون کامل و شفاف است، اما در اجرا نیازمند آگاهی و دقت بالایی از سوی خود بازنشسته و کارفرما دارد تا حقوق قانونی آنها تضییع نشود.
۱۰ پرسش متداول
-
آیا بازنشسته کشوری یا لشکری که دوباره کار میکند از بیمه بازنشستگی معاف است؟
بله، ۱۰۰ درصد معاف است. در شغل جدید هیچ کسری بابت بیمه بازنشستگی (سهم کارمند و بخش عمده سهم کارفرما برای بازنشستگی) از حقوق او انجام نمیشود.
-
سهم بیمه درمان بازنشسته کشوری چقدر است؟
سهم خود بازنشسته فقط ۱.۷ درصد حقوق مبنای کسور است و مابقی (بیش از ۵ درصد) توسط دولت پرداخت میشود.
-
اگر بازنشسته لشکری در بخش خصوصی کار کند، باز هم معافیت دارد؟
بله، معافیت کامل دارد و فرقی بین بخش خصوصی یا دولتی نیست (بهجز دستگاههای مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری که باید یکی از دو حقوق را انتخاب کند).
-
آیا بازنشسته تأمین اجتماعی هم همین معافیت را دارد؟
خیر، بازنشسته تأمین اجتماعی در شغل جدید همچنان ۷ درصد سهم خود و ۲۳ درصد سهم کارفرما را کامل پرداخت میکند و معافیت ندارد.
-
اگر بازنشسته کشوری با قانون پیش از موعد (کسر حقوق) بازنشسته شده باشد، معافیتش لغو میشود؟
در برخی صندوقها (مثل کشوری) تا رسیدن به سن قانونی بازنشستگی ممکن است بخشی از معافیت موقتاً لغو شود، ولی پس از آن دوباره کامل میشود.
-
کارفرما برای بازنشسته شاغل چه مقدار بیمه باید بپردازد؟
کارفرما فقط موظف به پرداخت بیمه حوادث، مسئولیت و در برخی موارد بیمه بیکاری است (معمولاً بین ۳ تا ۷ درصد) و بخش بازنشستگی را نمیپردازد.
-
اگر کارفرما به اشتباه حق بیمه بازنشستگی کسر کند، چه باید کرد؟
با ارائه حکم بازنشستگی و کد بیمه صحیح (معمولاً کد ۷ یا ۸) به شعبه تأمین اجتماعی یا بیمه سلامت، میتوانید تمام کسور غیرقانونی را پس بگیرید.
-
آیا بازنشستهای که هم حقوق بازنشستگی میگیرد و هم حقوق شغل جدید، دو حقوق کامل دریافت میکند؟
بله، در بخش خصوصی و اکثر شرکتهای نیمهدولتی کاملاً مجاز است و هر دو حقوق را بدون کسر بیمه بازنشستگی دریافت میکند.
-
اگر بازنشسته در همان دستگاه قبلی دوباره استخدام شود چه میشود؟
طبق ماده ۱۰۳ قانون مدیریت خدمات کشوری باید یکی از دو حقوق (بازنشستگی یا شغل جدید) را انتخاب کند و معمولاً حقوق شغل جدید قطع میشود.
-
آیا این معافیت برای بازنشستگان بانکهای دولتی و خصوصی هم صدق میکند؟
بله، بازنشستگان تمام بانکهای دولتی و اکثر صندوقهای بانکی از همان معافیت ۱۰۰ درصدی بیمه بازنشستگی در شغل جدید برخوردارند.
ممنون که تا پایان مقاله”بازنشستگان غیر تامین اجتماعی از چند درصد بیمه معاف هستند؟“همراه ما بودید
بیشتر بخوانید:
- چگونه گواهی کسر از حقوق بازنشستگان کشوری بگیریم؟
- حقوق بازنشستگان بانک صادرات چقدر است؟
- حقوق بازنشستگان ذوب آهن چقدر است؟
- حقوق بازنشستگی قالی بافی چقدر است؟
- چه بازنشستگانی از بانک صادرات حقوق می گیرند؟
- چگونه حکم کارگزینی بازنشستگان بگیریم؟
- آیا بازنشستگان تامین اجتماعی بیمه تکمیلی دارند؟
- از کجا بفهمیم وام بازنشستگی تامین اجتماعی تعلق می گیرد؟
- از کجا بفهمیم وام بازنشستگان کشوری تعلق می گیرد؟
- از کجا بفهمیم حقوق بازنشستگی چقدر است؟
- حقوق بازنشستگی بعد از فوت به چه کسانی می رسد؟
- حقوق بازنشستگی بیمه کشاورزی چقدر است؟
- حقوق بازنشستگان نیروهای مسلح چقدر است؟
- حقوق بازنشستگی چطور محاسبه می شود؟
- کدام بیمه عمر بازنشستگی دارد؟
- بازنشستگان تامین اجتماعی چگونه بیمه تکمیلی شوند؟
- چگونه فیش حقوقی بازنشستگان نیروهای مسلح را بگیریم؟
- حق عائله مندی بازنشستگان کشوری چقدر است؟
- از کجا فیش حقوقی بازنشستگان تامین اجتماعی بگیریم؟
- بازنشستگی بیمه عمر پاسارگاد چند سال است؟
- بازنشستگی بیمه کشاورزی چند ساله است؟
- بازنشستگی آرایشگری چند سال است؟
- بازنشستگی قهری چیست؟
- برای وام بازنشستگان تامین اجتماعی چه مدارکی لازم است؟
- برای وام بازنشستگان تامین اجتماعی به کجا مراجعه کنیم؟
- کشاورزان چگونه خود را بیمه می کنند و حقوق بازنشستگی می گیرند؟
- بازنشستگان برای چه کسانی میتوانند ضامن شوند؟
- آیا بازنشستگی ۳۵ سال است؟
- آیا یارانه بازنشستگان قطع می شود؟
- اجرای قانون افزایش سن بازنشستگی از چه سالی است؟
- آیا بازنشستگان می توانند در آزمون وکالت شرکت کنند؟
- بیمه تکمیلی بازنشستگان تامین اجتماعی چیست؟
- بیمه تکمیلی بازنشستگان آموزش و پرورش چیست؟
- آیا بازنشستگی اجباری است؟
- آیا بازنشستگان کشوری بیمه عمر دارند؟
- آیا بازنشستگان معاف از مالیات هستند؟
- آیا بازنشستگان فولاد جزو بازنشستگان کشوری هستند؟
- آیا بازنشستگان معاف از مالیات هستند؟
- آیا بازنشستگان می توانند کار کنند؟
- بازنشستگان وزارت کشور شامل چه کسانی میشود؟
- بازنشستگان کشوری چه کسانی هستند؟
- بازنشستگان لشکری چه کسانی هستند؟
- بازنشستگی سختی کار چند سال است؟
- آیا بازنشستگان حکم کارگزینی دارند؟
- بیمه منزلت بازنشستگان چیست؟
- کسور بازنشستگی چیست؟
- فرق بین بازنشستگان و مستمری بگیران چیست؟
- حقوق بازنشستگان تامین اجتماعی از کجا تامین می شود؟
- برای گرفتن کارت کانون بازنشستگان تامین اجتماعی چه باید کرد؟
- کانون بازنشستگان تامین اجتماعی تا چه ساعتی باز است؟
- کارت کانون بازنشستگان به چه دردی میخوره؟
- کانون بازنشستگان تامین اجتماعی زیر نظر کدام ارگان است؟
- وظایف کانون بازنشستگان چیست
- بازنشستگان تامین اجتماعی چگونه بیمه تکمیلی شوند؟
نظرات کاربران