مقایسه بازدهی صندوق‌های اهرمی

تا خرداد ۱۴۰۴ (ژوئن ۲۰۲۵)، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی به دلیل پتانسیل کسب بازدهی بالاتر از شاخص کل بورس، توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران ایرانی را جلب کرده‌اند. این صندوق‌ها با استفاده از مکانیزم اهرم مالی، امکان کسب سود مضاعف در بازار صعودی را فراهم می‌کنند، اما ریسک بیشتری نیز دارند. در این مقاله، بازدهی صندوق‌های اهرمی مفید، نارنج، موج فیروزه، فارابی و کاریزما را مقایسه می‌کنیم و عوامل مؤثر بر عملکرد آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

ویژگی‌های صندوق‌های اهرمی

صندوق‌های اهرمی دارای دو نوع واحد سرمایه‌گذاری هستند: واحدهای عادی (با سود مشابه صندوق‌های درآمد ثابت) و واحدهای ممتاز (با پتانسیل بازدهی بالاتر اما ریسک بیشتر). ضریب اهرمی این صندوق‌ها نشان‌دهنده میزان استفاده از منابع قرضی است که می‌تواند سود و زیان را تقویت کند.

عوامل مؤثر بر بازدهی

• شرایط بازار بورس: بازدهی صندوق‌های اهرمی به عملکرد بازار سهام وابسته است. در بازار صعودی، واحدهای ممتاز بازدهی بالاتری دارند، اما در بازار نزولی، ریسک زیان افزایش می‌یابد.
• مدیریت صندوق: ترکیب دارایی‌ها، تخصیص منابع به سهام یا اوراق درآمد ثابت و تصمیم‌گیری مدیران صندوق بر بازدهی تأثیر می‌گذارد.
• ضریب اهرمی: ضریب اهرمی بالاتر (مانند ۲ یا ۳) می‌تواند بازدهی را در بازار صعودی افزایش دهد، اما ریسک زیان را نیز بالا می‌برد.
• نقدشوندگی: واحدهای ممتاز در بورس معامله می‌شوند و نقدشوندگی بالایی دارند، در حالی که واحدهای عادی از طریق سایت صندوق صدور و ابطال می‌شوند.

مقایسه بازدهی صندوق‌ها

بر اساس داده‌های موجود تا ژوئن ۲۰۲۵:

• صندوق اهرمی مفید: این صندوق با مدیریت حرفه‌ای و تمرکز بر سهام شرکت‌های بزرگ، بازدهی سالانه حدود ۲۵-۳۵٪ در بازار صعودی داشته است. واحدهای عادی آن سود روزشمار حدود ۲۰-۲۲٪ ارائه می‌دهند.
• صندوق اهرمی نارنج: با تمرکز بر صنایع متنوع، بازدهی سالانه واحدهای ممتاز آن بین ۲۰-۳۰٪ بوده است. این صندوق به دلیل تنوع‌بخشی، ریسک نسبتاً کمتری دارد.
• صندوق اهرمی موج فیروزه: این صندوق با ضریب اهرمی بالا، در دوره‌های صعودی بازدهی ۳۰-۴۰٪ برای واحدهای ممتاز داشته است. با این حال، در بازار نزولی، نوسانات بیشتری نشان داده است.
• صندوق اهرمی فارابی: با تمرکز بر سهام شرکت‌های کوچک و متوسط، بازدهی سالانه حدود ۲۲-۳۲٪ داشته است، اما به دلیل ریسک بالاتر، مناسب سرمایه‌گذاران محافظه‌کار نیست.
• صندوق اهرمی کاریزما: این صندوق با سرمایه‌گذاری در صنایع پرسود مانند فلزات اساسی، بازدهی سالانه ۲۸-۳۸٪ برای واحدهای ممتاز ارائه کرده است. نقدشوندگی بالا و مدیریت فعال از نقاط قوت آن است.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری

• مزایا:
  • پتانسیل بازدهی بالا در بازار صعودی
  • نقدشوندگی مناسب برای واحدهای ممتاز
  • تنوع‌بخشی در سبد دارایی‌ها
• معایب:
  • ریسک بالا در بازار نزولی
  • وابستگی به عملکرد مدیران صندوق
  • پیچیدگی در درک ضریب اهرمی برای سرمایه‌گذاران مبتدی

تحلیل بازدهی تا خرداد ۱۴۰۴

تا ژوئن ۲۰۲۵، صندوق‌های اهرمی در بازار صعودی عملکرد بهتری نسبت به صندوق‌های سهامی معمولی داشته‌اند. موج فیروزه و کاریزما به دلیل ضریب اهرمی بالاتر، در دوره‌های رشد بازار بازدهی بیشتری ارائه داده‌اند، اما مفید و نارنج به دلیل مدیریت محافظه‌کارانه‌تر، ثبات بیشتری نشان داده‌اند. سرمایه‌گذاران باید سطح ریسک‌پذیری و افق زمانی خود را در نظر بگیرند.

صندوق‌های اهرمی مفید، نارنج، موج فیروزه، فارابی و کاریزما هر کدام ویژگی‌ها و بازدهی متفاوتی دارند. برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر، موج فیروزه و کاریزما گزینه‌های جذابی هستند، در حالی که مفید و نارنج برای افراد محافظه‌کار مناسب‌ترند. بررسی داده‌های سایت فیپیران و مشورت با کارشناسان مالی توصیه می‌شود.

تحلیل عوامل مؤثر بر عملکرد صندوق‌های اهرمی

بازدهی صندوق‌های اهرمی به شدت به شرایط بازار بورس وابسته است. این صندوق‌ها در بازارهای صعودی، به دلیل استفاده از اهرم مالی، می‌توانند بازدهی چند برابری نسبت به شاخص کل بورس ارائه دهند. تا خرداد ۱۴۰۴ (ژوئن ۲۰۲۵)، بازار بورس ایران دوره‌های متفاوتی از رشد و نوسان را تجربه کرده است.

در دوره‌های صعودی، مانند سه‌ماهه اول ۱۴۰۳ که شاخص کل رشد حدود ۱۵٪ داشت، صندوق‌های اهرمی مانند موج فیروزه و کاریزما بازدهی‌های قابل توجهی (بین ۳۰-۴۰٪) برای واحدهای ممتاز خود ثبت کردند. با این حال، در بازارهای نزولی یا اصلاحی، اهرم مالی می‌تواند زیان‌ها را نیز تقویت کند. برای مثال، در پاییز ۱۴۰۳ که بازار با افت ۱۰٪ مواجه شد، برخی صندوق‌های اهرمی با ضریب اهرمی بالا زیان‌هایی تا ۲۰٪ را تجربه کردند. این ویژگی، صندوق‌های اهرمی را به گزینه‌ای مناسب برای سرمایه‌گذارانی تبدیل می‌کند که توانایی تحمل ریسک بالا و پیش‌بینی روند بازار را دارند.

مدیریت ریسک در این صندوق‌ها نیز به شرایط بازار بستگی دارد. صندوق‌هایی مانند مفید و نارنج، که رویکرد محافظه‌کارانه‌تری در تخصیص دارایی‌ها دارند، در دوره‌های نوسانی ثبات بیشتری نشان داده‌اند. در مقابل، صندوق‌هایی مانند موج فیروزه که ضریب اهرمی بالاتری دارند، در بازارهای صعودی عملکرد بهتری دارند، اما در بازارهای نزولی آسیب‌پذیرتر هستند. سرمایه‌گذاران باید قبل از ورود به این صندوق‌ها، تحلیل جامعی از روند بازار و شاخص‌های اقتصادی مانند نرخ بهره و تورم داشته باشند.

نقش مدیریت حرفه‌ای صندوق

یکی از عوامل کلیدی در موفقیت صندوق‌های اهرمی، مدیریت حرفه‌ای و تخصص تیم‌های سبدگردانی است. مدیران صندوق با تصمیم‌گیری در مورد ترکیب دارایی‌ها (سهام، اوراق درآمد ثابت، قراردادهای اختیار معامله)، تأثیر مستقیمی بر بازدهی دارند. تا ژوئن ۲۰۲۵، صندوق اهرمی مفید به دلیل استفاده از تحلیلگران با تجربه و تمرکز بر سهام شرکت‌های بنیادی مانند پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی، توانسته است بازدهی پایداری در حدود ۲۵-۳۵٪ سالانه برای واحدهای ممتاز ارائه دهد. این صندوق با تخصیص بخشی از دارایی‌ها به اوراق درآمد ثابت، ریسک را در دوره‌های نوسانی کاهش داده است.

صندوق نارنج نیز با تنوع‌بخشی به سبد دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف مانند فناوری و معدن، توانسته است در بازه‌های ماهانه و سه‌ماهه عملکرد برتری داشته باشد. بر اساس گزارش‌ها، نارنج در بهار ۱۴۰۴ با بازدهی ۱۳.۸٪ در واحدهای ممتاز، رتبه اول را در میان صندوق‌های اهرمی کسب کرد. این عملکرد به دلیل انتخاب دقیق سهام و مدیریت فعال حباب قیمتی بوده است. در مقابل، صندوق فارابی با تمرکز بر شرکت‌های کوچک و متوسط، بازدهی متغیرتری داشته و بیشتر مناسب سرمایه‌گذارانی است که به دنبال رشد در صنایع نوظهور هستند.

صندوق کاریزما با سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های بزرگ و صادراتی، به‌ویژه در بخش فلزات و پتروشیمی، از نوسانات ارزی و قیمت‌های جهانی سود برده است. این صندوق با ضریب اهرمی متوسط، توانسته است بازدهی سالانه ۲۸-۳۸٪ را برای واحدهای ممتاز ثبت کند. مدیریت صندوق‌های اهرمی نیازمند پیش‌بینی دقیق روندهای اقتصادی و واکنش سریع به تغییرات بازار است، که این موضوع اهمیت انتخاب صندوق با تیم مدیریتی قوی را نشان می‌دهد.

تأثیر سیاست‌های نظارتی و دامنه نوسان

سیاست‌های نظارتی سازمان بورس و اوراق بهادار، به‌ویژه محدودیت‌های دامنه نوسان، تأثیر قابل توجهی بر عملکرد صندوق‌های اهرمی داشته است. از سال ۱۴۰۳، اعمال دامنه نوسان ۳٪ برای صندوق‌های اهرمی، حباب قیمتی در واحدهای ممتاز را تشدید کرده است. این حباب، که تفاوت بین قیمت تابلو و ارزش خالص دارایی (NAV) است، می‌تواند بازدهی را تحت تأثیر قرار دهد. برای مثال، صندوق موج فیروزه در بازه شش‌ماهه منتهی به ژوئن ۲۰۲۵، به دلیل مدیریت فعال حباب، بازدهی بالایی در قیمت تابلو ثبت کرد. با این حال، حباب قیمتی می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش دهد، زیرا در صورت کاهش تقاضا، قیمت واحدهای ممتاز ممکن است به سرعت افت کند.

صندوق‌هایی مانند مفید و نارنج با بازارگردانی حرفه‌ای، توانسته‌اند حباب قیمتی را کنترل کنند و نقدشوندگی واحدهای ممتاز را حفظ کنند. این موضوع به‌ویژه برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال خروج سریع از بازار هستند، اهمیت دارد. در مقابل، صندوق‌هایی با بازارگردانی ضعیف‌تر ممکن است در دوره‌های کاهش تقاضا با افت شدید قیمت مواجه شوند. سیاست‌های نظارتی آینده، مانند تغییر در دامنه نوسان یا الزامات بازارگردانی، می‌توانند بر جذابیت این صندوق‌ها تأثیر بگذارند.

پیش‌بینی بازدهی صندوق‌های اهرمی تا پایان ۱۴۰۴

تا پایان سال ۱۴۰۴، بازدهی صندوق‌های اهرمی به عوامل متعددی از جمله روند بازار بورس، نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی دولت بستگی دارد. در کوتاه‌مدت، انتظار می‌رود که صندوق‌های اهرمی با ضریب اهرمی بالا، مانند موج فیروزه و کاریزما، در صورت تداوم روند صعودی بازار، بازدهی ۳۰-۴۵٪ برای واحدهای ممتاز ارائه دهند. این بازدهی به‌ویژه در صورتی محقق می‌شود که صنایع صادراتی مانند پتروشیمی و فلزات اساسی، تحت تأثیر افزایش قیمت‌های جهانی و نرخ ارز، رشد کنند. با این حال، اگر بازار وارد فاز اصلاحی شود، زیان واحدهای ممتاز ممکن است تا ۲۰-۳۰٪ برسد، که ریسک بالای این صندوق‌ها را نشان می‌دهد.

صندوق‌های مفید و نارنج، با رویکرد محافظه‌کارانه‌تر، احتمالاً بازدهی پایدارتری در حدود ۲۰-۳۰٪ در کوتاه‌مدت ارائه خواهند داد. این صندوق‌ها به دلیل تخصیص بخشی از دارایی‌ها به اوراق درآمد ثابت، در برابر نوسانات بازار مقاوم‌تر هستند. صندوق فارابی، که بر سهام شرکت‌های کوچک‌تر تمرکز دارد، ممکن است بازدهی متغیرتری داشته باشد و بیشتر مناسب سرمایه‌گذارانی است که به دنبال فرصت‌های رشد در صنایع خاص هستند.

چشم‌انداز بلندمدت

در بلندمدت، صندوق‌های اهرمی می‌توانند برای سرمایه‌گذارانی که افق زمانی چندساله دارند، گزینه‌ای جذاب باشند، به‌ویژه اگر بازار بورس ایران رشد پایداری را تجربه کند. با توجه به روندهای تاریخی، انتظار می‌رود که صندوق‌های اهرمی مانند کاریزما و موج فیروزه، در یک افق پنج‌ساله، بازدهی سالانه‌ای بین ۲۰-۳۵٪ برای واحدهای ممتاز ارائه دهند. این بازدهی به عواملی مانند بهبود زیرساخت‌های اقتصادی، افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و رشد صنایع کلیدی بستگی دارد.

صندوق‌های مفید و نارنج، با مدیریت ریسک بهتر، احتمالاً بازدهی سالانه‌ای بین ۱۵-۲۵٪ در بلندمدت داشته باشند. این صندوق‌ها برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال تعادل بین ریسک و بازدهی هستند، مناسب‌ترند. صندوق فارابی، به دلیل تمرکز بر شرکت‌های کوچک‌تر، ممکن است در بلندمدت پتانسیل رشد بالاتری داشته باشد، اما با نوسانات بیشتری همراه است. سرمایه‌گذاران باید به روندهای کلان اقتصادی، مانند سیاست‌های پولی و تورم، توجه کنند، زیرا این عوامل بر عملکرد بازار و صندوق‌های اهرمی تأثیر می‌گذارند.

ریسک‌ها و فرصت‌ها

سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی با فرصت‌های جذابی همراه است، اما ریسک‌های قابل توجهی نیز دارد. فرصت اصلی این صندوق‌ها، کسب بازدهی بالاتر از شاخص کل در بازارهای صعودی است. برای مثال، در دوره‌های رشد بازار، واحدهای ممتاز می‌توانند سودی چند برابری نسبت به صندوق‌های سهامی معمولی ارائه دهند. با این حال، ریسک‌های اصلی شامل زیان‌های تقویت‌شده در بازارهای نزولی، حباب قیمتی در واحدهای ممتاز و وابستگی به تصمیم‌گیری مدیران صندوق است. سرمایه‌گذاران باید قبل از ورود، سطح ریسک‌پذیری خود را ارزیابی کنند و از تنوع‌بخشی به پرتفوی برای کاهش ریسک استفاده کنند.

توصیه به سرمایه‌گذاران

انتخاب صندوق اهرمی مناسب به اهداف مالی، افق زمانی و میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار بستگی دارد. برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر با افق کوتاه‌مدت، صندوق‌های موج فیروزه و کاریزما به دلیل پتانسیل بازدهی بالا مناسب هستند. سرمایه‌گذاران محافظه‌کارتر می‌توانند صندوق‌های مفید و نارنج را انتخاب کنند، که ثبات بیشتری ارائه می‌دهند. صندوق فارابی برای افرادی که به دنبال رشد در صنایع نوظهور هستند، گزینه‌ای جذاب است. بررسی گزارش‌های عملکرد در سایت فیپیران و مشورت با مشاوران مالی می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.

پرسش‌های متداول

• صندوق اهرمی چیست و چگونه کار می‌کند؟

صندوق اهرمی نوعی صندوق سرمایه‌گذاری است که با استفاده از اهرم مالی (منابع قرضی)، بازدهی سرمایه‌گذاری را تقویت می‌کند. این صندوق‌ها دارای واحدهای عادی (با سود مشابه درآمد ثابت) و ممتاز (با بازدهی و ریسک بالاتر) هستند.

• چرا صندوق‌های اهرمی بازدهی بالاتری دارند؟

به دلیل استفاده از اهرم مالی، صندوق‌های اهرمی در بازارهای صعودی می‌توانند سودی چند برابری نسبت به شاخص کل بورس ارائه دهند، اما در بازارهای نزولی نیز زیان‌ها را تقویت می‌کنند.

آیا سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی ریسک بالایی دارد؟

بله، به دلیل اهرم مالی و وابستگی به نوسانات بازار، صندوق‌های اهرمی ریسک بیشتری نسبت به صندوق‌های سهامی معمولی یا درآمد ثابت دارند، به‌ویژه برای واحدهای ممتاز.

• واحدهای عادی و ممتاز چه تفاوتی دارند؟

واحدهای عادی سود پایدار و مشابه صندوق‌های درآمد ثابت ارائه می‌دهند و ریسک کمتری دارند. واحدهای ممتاز در بورس معامله می‌شوند و بازدهی و ریسک بالاتری دارند.

• حباب قیمتی در واحدهای ممتاز چیست؟

حباب قیمتی به تفاوت بین قیمت تابلو واحدهای ممتاز و ارزش خالص دارایی (NAV) آن‌ها اشاره دارد. این حباب می‌تواند بازدهی را افزایش دهد، اما ریسک افت قیمت را نیز بالا می‌برد.

• کدام صندوق اهرمی برای سرمایه‌گذاری بهتر است؟

انتخاب صندوق به اهداف و ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار بستگی دارد. صندوق‌های مفید و نارنج برای افراد محافظه‌کار، و موج فیروزه و کاریزما برای سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر مناسب‌ترند.

• آیا صندوق‌های اهرمی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب هستند؟

صندوق‌های اهرمی به دلیل نوسانات بالا، بیشتر برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت یا میان‌مدت در بازارهای صعودی مناسب هستند، اما با مدیریت ریسک می‌توانند در بلندمدت نیز سودآور باشند.

• چگونه می‌توان در صندوق‌های اهرمی سرمایه‌گذاری کرد؟

واحدهای ممتاز از طریق بورس و با کد بورسی قابل خرید هستند. واحدهای عادی از طریق سایت صندوق یا کارگزاری‌ها صدور و ابطال می‌شوند.

• سیاست‌های نظارتی چگونه بر صندوق‌های اهرمی تأثیر می‌گذارند؟

محدودیت‌هایی مانند دامنه نوسان و الزامات بازارگردانی می‌توانند حباب قیمتی و نقدشوندگی واحدها را تحت تأثیر قرار دهند و بر بازدهی صندوق اثر بگذارند.

• بهترین زمان برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌های اهرمی چیست؟

بهترین زمان معمولاً در شروع روند صعودی بازار است. تحلیل شرایط بازار، شاخص‌های اقتصادی و مشورت با کارشناسان مالی برای تصمیم‌گیری ضروری است.