مقایسه بازدهی بازارها در 10 سال گذشته، سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی یکی از راه‌های حفظ ارزش دارایی‌ها و کسب سود در برابر تورم و نوسانات اقتصادی است. در ایران، طی دهه گذشته (از ۱۷ اسفند ۱۳۹۲ تا ۱۷ اسفند ۱۴۰۳)، بازارهای مختلفی مانند دلار غیررسمی، طلای ۱۸ عیار، اونس طلا و بازار سرمایه (بورس) عملکرد متفاوتی از خود نشان داده‌اند.
این بازارها تحت تأثیر عوامل داخلی مانند تورم و سیاست‌های اقتصادی و عوامل خارجی مانند نرخ جهانی طلا و تنش‌های ژئوپلیتیکی، بازدهی‌های متفاوتی داشته‌اند. مقایسه بازدهی این بازارها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا با دید بازتری گزینه‌های مناسب برای سرمایه‌گذاری بلندمدت را انتخاب کنند. در این مقاله، با بررسی بازدهی ۱۰ ساله این بازارها و پاسخ به پرسش‌های متداول، به تحلیل عملکرد آن‌ها و ارائه راهنمایی برای سرمایه‌گذاری می‌پردازیم.
فهرست مطالب:
مقایسه بازدهی بازارها در 10 سال گذشته
بازارهای سرمایه‌گذاری در ایران طی دهه گذشته تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند تورم، نوسانات ارزی، سیاست‌های اقتصادی و شرایط جهانی قرار داشته‌اند. بررسی بازدهی ۱۰ ساله (از ۱۷ اسفند ۱۳۹۲ تا ۱۷ اسفند ۱۴۰۳) بازارهای اصلی شامل دلار غیررسمی، اونس طلا، طلای ۱۸ عیار و بازار سرمایه (بورس) نشان‌دهنده تفاوت‌های قابل‌توجهی در عملکرد این بازارهاست. این تحلیل به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا دید بهتری نسبت به گزینه‌های سرمایه‌گذاری بلندمدت در ایران داشته باشند.
بازدهی بازارها در ۱۰ سال گذشته
بر اساس داده‌های ارائه‌شده، بازدهی ۱۰ ساله بازارهای مختلف به شرح زیر است:
- طلای ۱۸ عیار: طلای ۱۸ عیار با افزایش قیمت از ۹۶,۶۷۱ تومان در سال ۱۳۹۲ به ۶,۴۱۲,۹۰۰ تومان در سال ۱۴۰۳، بازدهی خیره‌کننده ۶۵۳۳ درصدی داشته است. این رشد عمدتاً ناشی از نوسانات نرخ دلار و تقاضای بالا برای طلا به‌عنوان دارایی امن در شرایط تورمی ایران بوده است.
- بازار سرمایه (شاخص کل بورس): شاخص کل بورس از ۷۴,۱۳۱ واحد در سال ۱۳۹۲ به ۲,۷۸۹,۹۷۰ واحد در سال ۱۴۰۳ رسید و بازدهی ۳۶۶۳ درصدی را ثبت کرد. این رشد نشان‌دهنده پتانسیل بالای بازار سهام در بلندمدت است، به‌ویژه با توجه به سود تقسیمی شرکت‌ها در مجامع که در محاسبات شاخص کل لحاظ نمی‌شود.
- دلار غیررسمی: نرخ دلار غیررسمی از ۳,۳۶۶ تومان به حدود ۹۰,۰۰۰ تومان افزایش یافت و بازدهی ۲۵۷۳ درصدی را به خود اختصاص داد. اگرچه دلار به‌عنوان محرک اصلی سایر بازارها شناخته می‌شود، اما در مقایسه با طلا و بورس، بازدهی کمتری داشته است.
- اونس طلا: قیمت اونس طلا در بازار جهانی از ۱,۱۷۳ دلار به ۲,۹۰۹ دلار رسید و بازدهی ۱۴۷ درصدی را ثبت کرد. این بازدهی به دلیل محاسبه در واحد دلار و تأثیر محدود نوسانات جهانی بر بازار ایران، کمترین میزان در بین بازارهای مورد بررسی است.
رتبه‌بندی بازدهی و تحلیل
بر اساس این داده‌ها، رتبه‌بندی بازدهی ۱۰ ساله بازارها به ترتیب زیر است:
- طلای ۱۸ عیار: با بازدهی ۶۵۳۳ درصدی، پربازده‌ترین بازار بوده و نشان‌دهنده جذابیت طلا در شرایط تورمی و نوسانات ارزی است.
- بازار سرمایه: با بازدهی ۳۶۶۳ درصدی، در رتبه دوم قرار دارد. نکته کلیدی این است که سود تقسیمی شرکت‌های بورسی در شاخص کل لحاظ نمی‌شود. اگر این سودها به محاسبات اضافه شوند، احتمالاً بورس پربازده‌ترین بازار خواهد بود.
- دلار غیررسمی: با بازدهی ۲۵۷۳ درصدی، رتبه سوم را کسب کرده است، اما نسبت به طلا و بورس عملکرد ضعیف‌تری داشته است.
- اونس طلا: با بازدهی ۱۴۷ درصدی، کمترین بازدهی را داشته و برای سرمایه‌گذاری در ایران گزینه مناسبی محسوب نمی‌شود.
مزیت منحصربه‌فرد بازار سرمایه
یکی از ویژگی‌های برجسته بازار بورس نسبت به سایر بازارها، پرداخت سود تقسیمی (DPS) توسط شرکت‌های بورسی است. به‌عنوان مثال، شرکتی که در سال ۱۳۹۵ سهام آن ۱۰۰ تومان بوده و ۱۰ تومان سود تقسیم کرده، ممکن است در سال ۱۴۰۰ به قیمت ۱۰۰۰ تومان رسیده و ۱۰۰ تومان سود تقسیم کند.
این سودها به سرمایه‌گذاران بازدهی اضافی ارائه می‌دهند که در بازارهایی مانند طلا، دلار یا مسکن وجود ندارد. این مزیت، بورس را به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه‌گذاری بلندمدت تبدیل می‌کند، به‌ویژه اگر سودهای تقسیمی در محاسبات بازدهی لحاظ شوند.
عوامل مؤثر بر بازدهی بازارها
بازدهی بازارها تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد:
- تورم و کاهش ارزش پول ملی: تورم بالا در ایران باعث افزایش قیمت دارایی‌هایی مانند طلا و دلار شده است.
- نوسانات نرخ ارز: دلار به‌عنوان محرک اصلی، قیمت طلا و شاخص بورس را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- سیاست‌های اقتصادی: تصمیمات دولت در حوزه بورس، مسکن و ارز بر بازدهی این بازارها اثرگذار بوده است.
- تقاضای بازار: تقاضای بالا برای طلا و مسکن به‌عنوان دارایی‌های امن، بازدهی آن‌ها را افزایش داده است.
بر اساس داده‌های ۱۰ ساله، طلای ۱۸ عیار با بازدهی ۶۵۳۳ درصدی پربازده‌ترین بازار بوده، اما بازار سرمایه با بازدهی ۳۶۶۳ درصدی و مزیت سود تقسیمی، پتانسیل بالایی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت دارد. دلار غیررسمی با ۲۵۷۳ درصد بازدهی، عملکرد ضعیف‌تری داشته و اونس طلا با ۱۴۷ درصد، کمترین جذابیت را نشان داده است.
سرمایه‌گذاران باید علاوه بر بازدهی، به عواملی مانند نقدشوندگی، ریسک و شرایط اقتصادی توجه کنند. بورس، با توجه به سود تقسیمی و تأثیر مثبت بر تولید و اشتغال، می‌تواند گزینه‌ای استراتژیک برای سرمایه‌گذاری بلندمدت باشد.
تحلیل عوامل مؤثر بر بازدهی بازارهای مختلف
نقش تورم و کاهش ارزش پول ملی
تورم یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر بازدهی بازارهای سرمایه‌گذاری در ایران طی دهه گذشته بوده است. از سال ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۳، ایران با نرخ‌های تورم بالا مواجه بوده که ارزش پول ملی را به شدت کاهش داده است. این کاهش ارزش، تقاضا برای دارایی‌هایی مانند طلا، دلار و سهام را افزایش داده، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال حفظ ارزش دارایی‌های خود در برابر تورم بوده‌اند.
طلای ۱۸ عیار، که بازدهی ۶۵۳۳ درصدی داشته، نمونه بارزی از این روند است. قیمت طلا در ایران نه‌تنها تحت تأثیر نرخ دلار، بلکه به دلیل تقاضای بالا به‌عنوان دارایی امن در شرایط تورمی، رشد چشمگیری داشته است.
دلار غیررسمی نیز با بازدهی ۲۵۷۳ درصدی، به‌عنوان یکی از شاخص‌های اصلی تورم، نقش محرکی برای سایر بازارها ایفا کرده است. افزایش نرخ دلار معمولاً با تأخیر چندماهه یا چندساله بر قیمت سهام و طلا اثر می‌گذارد، زیرا بازارها به تدریج خود را با شرایط جدید تطبیق می‌دهند. این تأخیر در بازار سرمایه مشهود است، جایی که شاخص کل بورس با بازدهی ۳۶۶۳ درصدی، تحت تأثیر نوسانات ارزی و تورم رشد کرده است.
تورم همچنین هزینه‌های تولید شرکت‌های بورسی را افزایش داده، اما در عین حال درآمدهای آن‌ها (به‌ویژه شرکت‌های صادراتی) را به دلیل افزایش نرخ ارز تقویت کرده است.
تأثیر سیاست‌های اقتصادی و دولتی
سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها طی دهه گذشته تأثیر قابل‌توجهی بر بازدهی بازارها داشته است. برای مثال، در سال‌های ابتدایی دهه ۹۰، مذاکرات هسته‌ای و امضای برجام در سال ۱۳۹۴ باعث کاهش موقت نرخ دلار و ثبات نسبی در بازارها شد.
با این حال، خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ و اعمال تحریم‌های جدید، نرخ دلار را به شدت افزایش داد و بازارهای طلا و بورس را تحت تأثیر قرار داد. این نوسانات نشان‌دهنده وابستگی شدید بازارهای ایران به سیاست‌های خارجی و تصمیمات کلان اقتصادی است.
در بازار سرمایه، دولت‌ها همواره تلاش کرده‌اند با سیاست‌هایی مانند عرضه اولیه‌های جدید، تزریق نقدینگی یا تنظیم مقررات، شاخص بورس را تقویت کنند. با این حال، برخی سیاست‌ها، مانند دخالت‌های مستقیم در قیمت‌گذاری یا محدودیت‌های معاملاتی، گاهی به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران منجر شده است.
به عنوان مثال، ریزش شاخص بورس در سال ۱۳۹۹ پس از رشد شارپی، نتیجه ترکیبی از سیاست‌های ناکارآمد و هیجانات بازار بود. با وجود این، بازدهی بلندمدت بورس نشان‌دهنده پتانسیل بالای این بازار در برابر تورم است، به‌ویژه با توجه به سود تقسیمی شرکت‌ها که در محاسبات شاخص لحاظ نمی‌شود.
سیاست‌های پولی و مالی نیز بر بازارها اثرگذار بوده‌اند. افزایش نرخ بهره یا کنترل نقدینگی گاهی تقاضا برای دلار و طلا را افزایش داده، در حالی که کاهش نقدینگی می‌تواند بازار سهام را تحت فشار قرار دهد. این پویایی‌ها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران باید سیاست‌های اقتصادی را به دقت رصد کنند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرند.
تأثیر عوامل جهانی بر بازارهای داخلی
عوامل جهانی، به‌ویژه در مورد اونس طلا، نقش مهمی در بازدهی بازارها داشته‌اند. اونس طلا با بازدهی ۱۴۷ درصدی در بازار جهانی، کمترین بازدهی را در مقایسه با سایر بازارها نشان داده است.
این بازدهی پایین به دلیل محاسبه قیمت در واحد دلار و تأثیر محدود نوسانات جهانی بر بازار ایران است. با این حال، قیمت طلای ۱۸ عیار در ایران به دلیل ترکیب رشد اونس جهانی و افزایش نرخ دلار، بازدهی بسیار بالاتری داشته است. این تفاوت نشان‌دهنده اهمیت نرخ ارز در تبدیل بازدهی جهانی به بازدهی داخلی است.
عوامل جهانی مانند تغییرات در سیاست‌های پولی فدرال رزرو، تنش‌های ژئوپلیتیکی و تقاضای جهانی برای طلا نیز بر بازارهای ایران اثر گذاشته‌اند. برای مثال، افزایش نرخ بهره در آمریکا معمولاً تقاضا برای دلار را تقویت کرده و قیمت اونس طلا را تحت فشار قرار می‌دهد.
این تغییرات به‌طور غیرمستقیم بر بازارهای داخلی ایران اثر می‌گذارند، زیرا دلار غیررسمی به‌عنوان محرک اصلی عمل می‌کند. همچنین، تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های تجاری، دسترسی به بازارهای جهانی را برای شرکت‌های بورسی دشوار کرده، اما در عین حال برخی صنایع مانند پتروشیمی و فلزات از افزایش نرخ ارز سود برده‌اند.
راهکارها و ملاحظات برای سرمایه‌گذاری بلندمدت
اهمیت تنوع‌بخشی به پرتفوی سرمایه‌گذاری
یکی از مهم‌ترین درس‌های بازدهی ۱۰ ساله بازارها، ضرورت تنوع‌بخشی به پرتفوی سرمایه‌گذاری است. وابستگی بازارهای ایران به نرخ دلار و تورم باعث شده که عملکرد آن‌ها در دوره‌های مختلف نوسانات زیادی داشته باشد.
برای مثال، طلای ۱۸ عیار در شرایط تورمی و بحران‌های اقتصادی بازدهی بالاتری داشته، در حالی که بازار سرمایه در دوره‌های رونق اقتصادی و ثبات ارزی جذاب‌تر بوده است. سرمایه‌گذاران می‌توانند با تخصیص دارایی‌های خود به ترکیبی از طلا، سهام و دلار، ریسک را کاهش داده و بازدهی پایدارتری کسب کنند.
تنوع‌بخشی همچنین به معنای انتخاب صنایع مختلف در بازار بورس است. شرکت‌های بورسی در بخش‌هایی مانند دارویی، پتروشیمی، معدنی و غذایی عملکرد متفاوتی دارند. برای مثال، شرکت‌های صادراتی معمولاً از افزایش نرخ دلار سود می‌برند، در حالی که شرکت‌های متکی به بازار داخلی ممکن است تحت فشار تورم هزینه‌ها قرار گیرند. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سبدهای متنوع نیز می‌تواند به کاهش ریسک کمک کند، زیرا این ابزارها توسط مدیران حرفه‌ای اداره می‌شوند.
نقش سود تقسیمی در جذابیت بازار سرمایه
بازار سرمایه، برخلاف طلا و دلار، مزیت منحصربه‌فردی در پرداخت سود تقسیمی (DPS) دارد که بازدهی واقعی آن را افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، شرکتی که در سال ۱۳۹۵ سهام آن ۱۰۰ تومان بوده و ۱۰ تومان سود تقسیم کرده، ممکن است در سال ۱۴۰۰ به ۱۰۰۰ تومان رسیده و ۱۰۰ تومان سود بدهد.
این سودها، که در محاسبات شاخص کل بورس لحاظ نمی‌شوند، بازدهی واقعی سرمایه‌گذاران را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهند. اگر این سودها به شاخص کل اضافه شوند، احتمالاً بورس پربازده‌ترین بازار در دهه گذشته خواهد بود.
سرمایه‌گذاران بلندمدت باید به شرکت‌هایی توجه کنند که سابقه پرداخت سود تقسیمی منظم و پایدار دارند. این شرکت‌ها معمولاً از نظر مالی قوی بوده و در برابر نوسانات اقتصادی مقاومت بیشتری دارند. همچنین، سرمایه‌گذاری مجدد سودهای تقسیمی (Reinvestment) می‌تواند بازدهی را به‌صورت تصاعدی افزایش دهد، به‌ویژه در بازارهایی با تورم بالا مانند ایران.
مدیریت ریسک و زمان‌بندی سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری در هر بازاری، به‌ویژه در ایران، با ریسک‌های متعددی همراه است. نوسانات ارزی، تغییرات سیاست‌های دولتی و تنش‌های جهانی می‌توانند بازدهی را تحت تأثیر قرار دهند. برای مدیریت این ریسک‌ها، سرمایه‌گذاران باید استراتژی‌های مشخصی داشته باشند. یکی از این استراتژی‌ها، زمان‌بندی مناسب ورود و خروج از بازار است. برای مثال، خرید طلا یا دلار در دوره‌های ثبات ارزی و فروش در زمان اوج قیمت‌ها می‌تواند سودآوری را افزایش دهد. در بازار بورس، خرید در زمان اصلاحات قیمتی و نگهداری بلندمدت معمولاً نتیجه بهتری دارد.
استفاده از تحلیل‌های بنیادی و تکنیکال نیز می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند. تحلیل بنیادی به بررسی وضعیت مالی شرکت‌ها و عوامل کلان اقتصادی می‌پردازد، در حالی که تحلیل تکنیکال روندهای قیمتی را پیش‌بینی می‌کند. سرمایه‌گذاران همچنین باید از تصمیم‌گیری‌های احساسی پرهیز کنند و برنامه سرمایه‌گذاری مشخصی داشته باشند که شامل اهداف مالی، افق زمانی و میزان تحمل ریسک باشد.
آموزش و آگاهی سرمایه‌گذاران
یکی از چالش‌های اصلی سرمایه‌گذاری در ایران، کمبود آگاهی عمومی درباره بازارهای مالی است. بسیاری از سرمایه‌گذاران بدون دانش کافی وارد بازارهایی مانند بورس یا ارز می‌شوند و در نتیجه متحمل زیان می‌شوند. آموزش مفاهیم پایه مانند تحلیل مالی، مدیریت ریسک و درک عوامل اقتصادی می‌تواند به بهبود تصمیم‌گیری کمک کند. منابع آموزشی مانند کتاب‌ها، دوره‌های آنلاین و مشاوره با کارشناسان مالی در دسترس هستند و می‌توانند سرمایه‌گذاران را توانمند کنند.
علاوه بر این، رصد مداوم اخبار اقتصادی و سیاسی، به‌ویژه در مورد نرخ ارز، تورم و سیاست‌های دولت، برای پیش‌بینی روند بازارها ضروری است. سرمایه‌گذاران باید با ابزارهایی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کارگزاری‌ها و پلتفرم‌های تحلیل بازار آشنا شوند تا بتوانند از فرصت‌های سرمایه‌گذاری به بهترین شکل استفاده کنند.
پرسش‌های متداول درباره بازدهی بازارها
-
پر بازده‌ترین بازار در ۱۰ سال گذشته کدام بوده است؟
طلای ۱۸ عیار با بازدهی ۶۵۳۳ درصدی، پربازده‌ترین بازار در بازه ۱۰ ساله از ۱۷ اسفند ۱۳۹۲ تا ۱۷ اسفند ۱۴۰۳ بوده است.
-
چرا طلای ۱۸ عیار بازدهی بالایی داشته است؟
رشد قیمت طلای ۱۸ عیار به دلیل افزایش نرخ دلار غیررسمی، تورم بالا و تقاضای زیاد برای طلا به‌عنوان دارایی امن در ایران بوده است.
-
بازدهی بازار سرمایه در این ۱۰ سال چقدر بوده است؟
شاخص کل بورس با رشد از ۷۴,۱۳۱ واحد به ۲,۷۸۹,۹۷۰ واحد، بازدهی ۳۶۶۳ درصدی داشته است، که با احتساب سود تقسیمی شرکت‌ها می‌تواند بیشتر باشد.
-
آیا دلار غیررسمی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت مناسب است؟
دلار غیررسمی با بازدهی ۲۵۷۳ درصدی در رتبه سوم قرار دارد، اما نسبت به طلا و بورس عملکرد ضعیف‌تری داشته و ریسک‌های خاص خود را دارد.
ممنون كه تا پايان مقاله “مقایسه بازدهی بازارها در 10 سال گذشته” همراه ما بوديد.
- مقایسه بازدهی بازارها در 5 سال گذشته
- مقایسه بازدهی صندوق های مفید
- مقایسه بازدهی طلا و خودرو
- مقایسه بازدهی طلا و بورس
- چگونه در بورس سیو سود کنیم؟
- با ارزش ترین سهام بورس ایران کدام است؟
- پول حقیقی در بورس چیست؟
- مقایسه بازدهی دلار و سکه
- مقایسه طلا و دلار
- طلای دیجیتال بهتر است یا طلای فیزیکی؟
- فرق صندوق طلا با طلای فیزیکی چیست؟
- تتر گلد چیست؟
- صندوق طلا بهتر است یا سکه؟ + مالیات و هزینه ها
- طلا بخرم یا سکه؟
نظرات کاربران