وابستگی واردات؛ تهدید بزرگ بازار طلا در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه
به گزارش مالی3، احتمال اجرای نخستین تحریم کامل طلا علیه ایران در صورت فعال شدن «مکانیزم ماشه» به یکی از سناریوهای جدی بازار تبدیل شده است؛ موضوعی که می‌تواند به شکل مستقیم عرضه و تقاضای این فلز گرانبها را در کشور تحت‌تأثیر قرار دهد.
در روزهای اخیر همزمان با افزایش نرخ دلار و رشد انس جهانی طلا، بهای طلای ۱۸ عیار و همچنین گواهی شمش در بورس کالا با صف خرید و حباب مثبت بیش از دو درصدی معامله شد. اگرچه کارشناسان دلیل اصلی این حباب را هیجان تقاضا عنوان می‌کنند، اما نگرانی از بازگشت تحریم‌ها نیز عامل مهمی در تشدید این روند دانسته می‌شود.
سابقه تحریم طلا علیه ایران
بر اساس قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت در سال ۲۰۱۰، واردات یا صادرات طلا تنها در صورتی ممنوع تلقی می‌شد که با برنامه هسته‌ای ایران مرتبط باشد. همین موضوع باعث شد در عمل، بسیاری از کشورها بتوانند این محدودیت را دور بزنند و حتی در مقاطعی، طلا به یکی از مسیرهای اصلی دور زدن تحریم‌های مالی ایران تبدیل شود. برای نمونه، ترکیه بخشی از هزینه واردات گاز خود را در آن دوران با طلا تسویه می‌کرد.
با این حال، در زمان توافق برجام و تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ در سال ۲۰۱۵ مقرر شد که در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه، صادرات طلا به ایران تنها با مجوز مستقیم شورای امنیت ممکن باشد؛ موضوعی که در عمل به معنای تحریم کامل و الزام‌آور در حوزه طلا خواهد بود.
چرا موضوع نگران‌کننده است؟
طبق آمار رسمی گمرک، ایران در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۰ تن طلا وارد کرد. این رقم در سال ۱۴۰۳ به بیش از ۱۰۰ تن رسید و در پنج‌ماهه نخست امسال نیز بیش از ۱۵ تن واردات به ثبت رسیده است. این در حالی است که تولید داخلی سالانه طلا در ایران تنها حدود ۱۰ تن اعلام شده است. به عبارت دیگر، بازار طلا در کشور وابستگی جدی به واردات دارد و اعمال تحریم می‌تواند مستقیماً به کمبود عرضه و جهش قیمت‌ها منجر شود.
موجودی خزانه بورس کالا نیز حدود ۲۳ تن برآورد شده و صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا طی یک سال گذشته بیش از ۱۰ تن شمش خریداری کرده‌اند. در صورتی که عرضه در بازار آزاد محدود شود، جذابیت گواهی‌های شمش به دلیل امکان تحویل فیزیکی افزایش یافته و این اوراق نیز به حباب قیمتی دچار خواهند شد.
راهکار موقت و نگرانی آینده
کارشناسان معتقدند بانک مرکزی می‌تواند در کوتاه‌مدت با عرضه ذخایر خود، بخشی از حباب فعلی بازار را تخلیه کند، اما تداوم این روند در بلندمدت به کاهش ذخایر منجر خواهد شد. از این رو، فعالان بازار تنها امیدوارند مکانیزم ماشه فعال نشود؛ چراکه در غیر این صورت، نه‌تنها بازار طلا بلکه کل اقتصاد ایران با بحران‌های جدی‌تری مواجه خواهد شد.
نظرات کاربران