آیا پیوند کریپتو، سهام و AI به یک بحران مالی ختم می‌شود؟

ظهور حباب‌های اقتصادی معمولاً از ترکیبی از ابزارهای مالی غیرمتعارف، شوک‌های کلان اقتصادی نادیده گرفته‌شده و هیجان بیش‌ازحد در بازارها ناشی می‌شود. در حال حاضر، سه حوزه کلیدی – ارزهای دیجیتال، بازار سهام و هوش مصنوعی (AI) – نشانه‌هایی از یک حباب بالقوه را نشان می‌دهند. اگر این سه عامل به‌صورت هم‌زمان به هم پیوند بخورند، ممکن است یک ابرحباب مالی شکل بگیرد که پیامدهای آن کل سیستم مالی جهانی را متزلزل کند. در ادامه، این عوامل را بررسی می‌کنیم و احتمال وقوع یک بحران مالی را ارزیابی می‌کنیم.

ارزهای دیجیتال: ابزارهای مالی غیرمتعارف

ارزهای دیجیتال، به‌ویژه میم‌کوین‌ها و استیبل‌کوین‌ها، نمونه‌ای از ابزارهای مالی غیرمتعارف هستند که می‌توانند جرقه یک بحران را بزنند. این دارایی‌ها ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را آسیب‌پذیر می‌کند:

• میم‌کوین‌ها: این کوین‌ها، مانند دوج‌کوین با ارزش بازار حدود ۴۰ میلیارد دلار، فاقد ارزش ذاتی مشخص هستند و عمدتاً بر اساس هیجانات و تأثیر اینفلوئنسرها رشد می‌کنند. برای مثال، کوین مرتبط با دونالد ترامپ با ارزش ۳.۸ میلیارد دلار، تنها بر پایه موج‌های احساسی و نه ارزش واقعی، رشد کرده است.
• استیبل‌کوین‌ها: با ارزش بازار ۲۲۵ میلیارد دلار، این کوین‌ها به اوراق قرضه کوتاه‌مدت وابسته‌اند. افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو می‌تواند ارزش این اوراق را کاهش دهد و ذخایر استیبل‌کوین‌ها را تضعیف کند، مشابه بحران اوراق قرضه ۱۹۹۴ یا بحران مالی آسیا در ۱۹۹۷.
• مقررات‌زدایی پرریسک: اظهارات هستر پیرس، عضو کمیسیون بورس آمریکا، نشان می‌دهد که کاهش نظارت ممکن است سرمایه‌گذاران را بدون حمایت در برابر ضررها رها کند، همان‌طور که در سقوط ۵ درصدی بورس آرژانتین به دلیل رسوایی میم‌کوین لیبرا (LIBRA) مشاهده شد.

این عوامل نشان‌دهنده شباهت‌هایی با حباب دات‌کام هستند، جایی که هیجان غیرمنطقی منجر به فروپاشی شد.

بازار سهام: ارزش‌گذاری‌های خطرناک

بازار سهام نیز در موقعیت پرریسکی قرار دارد. شاخص CAPE شیلر برای S&P 500 به حدود ۴۰ رسیده است، نزدیک به اوج حباب دات‌کام. این رقم در مقایسه با ۲۵ در سال ۱۹۲۹ و مقادیر پایین‌تر در بحران‌های ۱۹۸۷ و ۲۰۰۸، زنگ خطر را به صدا درمی‌آورد. در آن زمان، سرمایه‌گذاران به اشتباه روی شرکت‌هایی مانند آلتاویستا سرمایه‌گذاری کردند که از گردونه رقابت خارج شدند. امروز، سؤال این است که آیا شرکت‌هایی مثل انویدیا، که به‌عنوان پیشرو در AI شناخته می‌شوند، در معرض خطر مشابهی هستند؟

هوش مصنوعی: هیجان بدون برنده مشخص

هوش مصنوعی یک انقلاب واقعی است، اما بازار آن رقابتی و غیرقابل‌پیش‌بینی است:

• رقابت آزاد: فناوری AI متن‌باز است و داده‌های آموزشی انحصاری نیستند. ظهور چت‌بات‌هایی مانند DeepSeek، که با هزینه کم عملکردی مشابه ChatGPT دارد، نشان می‌دهد که انحصار شرکت‌های بزرگ ممکن است شکننده باشد.
• شباهت به دات‌کام: در حباب دات‌کام، سرمایه‌گذاران روی اینترنت شرط‌بندی کردند، اما برندگان واقعی (مانند گوگل) بعداً ظهور کردند. امروز، شرکت‌هایی مانند انویدیا و ASML به‌عنوان رهبران AI دیده می‌شوند، اما تغییرات سریع فناوری می‌تواند این انحصارها را به چالش بکشد.

احتمال وقوع ابرحباب

پیوند این سه حوزه – کریپتو، سهام و AI – می‌تواند یک بحران مالی عظیم ایجاد کند. سناریوهای محتمل عبارت‌اند از:

• افزایش تورم و سقوط اوراق قرضه: این امر می‌تواند استیبل‌کوین‌ها را ورشکسته کند و به بازار کریپتو ضربه بزند.
• خروج سرمایه از فناوری: وحشت سرمایه‌گذاران از ارزش‌گذاری‌های غیرواقعی در AI و سهام می‌تواند باعث فروپاشی بازار شود.
• اثر دومینو: یک بحران در یک بخش (مثل کریپتو) می‌تواند به سایر بازارها سرایت کند، مشابه بحران ۲۰۰۸.

سیاست‌های اقتصادی، مانند جنگ تجاری یا کاهش مالیاتی پیشنهادی دونالد ترامپ، می‌تواند ماشه این بحران را بکشد. اگرچه زمان دقیق وقوع بحران قابل‌پیش‌بینی نیست، ناپایداری سیستم‌های مالی کنونی نشان می‌دهد که احتمال یک ابرحباب جدی است.

ترکیب ارزهای دیجیتال پرریسک، ارزش‌گذاری‌های بالای بازار سهام و هیجان غیرمنطقی در AI، زمینه‌ساز یک بحران بالقوه است. اگر این عوامل به هم پیوند بخورند، اثر دومینویی آن می‌تواند نظام مالی جهانی را به لرزه درآورد. سرمایه‌گذاران باید با احتیاط عمل کنند و تاریخ را به‌عنوان هشداری جدی در نظر بگیرند.

پیامدهای جهانی یک ابرحباب مالی

گسترش بحران از کریپتو به اقتصادهای جهانی

ارزهای دیجیتال، به‌ویژه استیبل‌کوین‌ها، به دلیل پیوند با اوراق قرضه کوتاه‌مدت، مانند اوراق خزانه‌داری آمریکا، نقش مهمی در ثبات مالی جهانی دارند. اگر تورم افزایش یابد و فدرال رزرو نرخ بهره را بالا ببرد، ارزش این اوراق کاهش می‌یابد و ذخایر استیبل‌کوین‌ها را تضعیف می‌کند. این سناریو می‌تواند به ورشکستگی گسترده در بازار کریپتو منجر شود، مشابه آنچه در بحران مالی آسیا در سال ۱۹۹۷ رخ داد، زمانی که نظام‌های ارزی وابسته به دلار آمریکا فروپاشیدند. چنین بحرانی می‌تواند به سرعت به اقتصادهای نوظهور سرایت کند، جایی که بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد به ارزهای دیجیتال به‌عنوان جایگزینی برای ارزهای محلی بی‌ثبات روی آورده‌اند.

برای مثال، در کشورهایی مانند آرژانتین و ترکیه، که با تورم مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، استیبل‌کوین‌ها به‌عنوان ابزاری برای حفظ ارزش دارایی‌ها محبوب شده‌اند. اگر این کوین‌ها ارزش خود را از دست بدهند، سرمایه‌گذاران خرد که بخش عمده‌ای از پس‌انداز خود را در این دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، با ضررهای هنگفتی مواجه می‌شوند. این موضوع می‌تواند اعتماد به سیستم‌های مالی را کاهش دهد و به اعتراضات اجتماعی یا بی‌ثباتی سیاسی منجر شود. نمونه اخیر سقوط ۵ درصدی بورس آرژانتین به دلیل رسوایی میم‌کوین لیبرا نشان‌دهنده آسیب‌پذیری این بازارها در برابر شوک‌های کریپتو است.

علاوه بر این، بازار کریپتو به‌طور فزاینده‌ای با سیستم مالی سنتی ادغام شده است. بانک‌ها و مؤسسات مالی بزرگ، مانند JPMorgan و Goldman Sachs، شروع به ارائه خدمات مرتبط با کریپتو کرده‌اند. اگر یک بحران در این بخش رخ دهد، می‌تواند به سرعت به بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرایت کند، مشابه آنچه در بحران ۲۰۰۸ با اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن رخ داد. این پیوند بین کریپتو و سیستم مالی سنتی، خطر اثر دومینویی را افزایش می‌دهد.

نقش سیاست‌های اقتصادی در تشدید بحران

سیاست‌های اقتصادی، به‌ویژه در ایالات متحده، می‌توانند ماشه یک بحران مالی را بکشند. دونالد ترامپ، با وعده‌هایی مانند جنگ تجاری با چین یا کاهش مالیاتی گسترده، می‌تواند بی‌ثباتی را در بازارها تشدید کند. برای مثال، جنگ تجاری می‌تواند زنجیره‌های تأمین جهانی را مختل کند و هزینه‌های تولید را افزایش دهد، که به نوبه خود تورم را بالا می‌برد. این امر فدرال رزرو را مجبور به افزایش نرخ بهره می‌کند، که نه‌تنها استیبل‌کوین‌ها را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه بازار سهام را نیز که در حال حاضر با ارزش‌گذاری‌های بالا معامله می‌شود، تضعیف می‌کند.

در سال ۲۰۲۲، بودجه انبساطی دولت لیز تراس در بریتانیا نشان داد که چگونه سیاست‌های مالی می‌توانند به سرعت بازارهای اوراق قرضه را بی‌ثبات کنند. افزایش ناگهانی بازده اوراق قرضه در آن زمان، صنعت بازنشستگی بریتانیا را به مرز فروپاشی کشاند. اگر سناریوی مشابهی در مقیاس جهانی رخ دهد، پیامدها بسیار گسترده‌تر خواهند بود. برای مثال، کاهش ارزش اوراق خزانه‌داری آمریکا می‌تواند به مؤسسات مالی در سراسر جهان، که بخش عمده‌ای از دارایی‌های خود را در این اوراق نگهداری می‌کنند، ضربه بزند.

مقررات‌زدایی و خطرات آن

مقررات‌زدایی در بازار کریپتو، که از سوی برخی سیاست‌مداران و فعالان این صنعت حمایت می‌شود، می‌تواند خطر یک بحران را افزایش دهد. کاهش نظارت، همان‌طور که هستر پیرس اشاره کرده است، سرمایه‌گذاران را در برابر کلاهبرداری‌ها و نوسانات شدید آسیب‌پذیرتر می‌کند. در حال حاضر، بازار کریپتو پر از پروژه‌های مشکوک و طرح‌های پانزی است که تحت عنوان نوآوری مالی فعالیت می‌کنند. اگر این پروژه‌ها فروبپاشند، اعتماد عمومی به این بازار از بین می‌رود و می‌تواند سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌های فناوری را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

درس‌هایی از تاریخ و راه‌های پیشگیری

بازخوانی حباب‌های گذشته

تاریخ مالی پر از نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد چگونه هیجان غیرمنطقی و ابزارهای مالی غیرمتعارف می‌توانند به بحران منجر شوند. حباب دات‌کام در اواخر دهه ۱۹۹۰ نشان داد که سرمایه‌گذاری بیش‌ازحد در فناوری‌های نوظهور، بدون درک دقیق از برندگان واقعی، می‌تواند به فروپاشی بازار منجر شود. در آن زمان، شرکت‌هایی مانند آلتاویستا و Pets.com به‌عنوان پیشرو دیده می‌شدند، اما به سرعت از صحنه محو شدند. بحران مالی ۲۰۰۸ نیز درس مشابهی داشت: ابزارهای مالی پیچیده، مانند اوراق بهادار با پشتوانه وام مسکن، که به نظر ایمن می‌آمدند، در نهایت به یک فاجعه جهانی منجر شدند.

این تاریخچه نشان می‌دهد که هیجان بیش‌ازحد در مورد فناوری‌های جدید، مانند AI و کریپتو، باید با احتیاط همراه باشد. سرمایه‌گذاران باید به‌جای دنبال کردن موج‌های احساسی، روی ارزش‌های بنیادی تمرکز کنند. برای مثال، در حالی که انویدیا در حال حاضر به‌عنوان رهبر بازار AI شناخته می‌شود، رقبای جدیدی مانند DeepSeek نشان داده‌اند که فناوری‌های متن‌باز می‌توانند انحصارها را به چالش بکشند.

راهکارهای کاهش ریسک

برای جلوگیری از یک ابرحباب مالی، چندین اقدام می‌تواند مؤثر باشد. اول، نظارت قوی‌تر بر بازار کریپتو ضروری است. نهادهای نظارتی باید اطمینان حاصل کنند که استیبل‌کوین‌ها ذخایر کافی و شفافی دارند و میم‌کوین‌ها تحت نظارت دقیق‌تری قرار گیرند تا از کلاهبرداری‌ها جلوگیری شود. دوم، فدرال رزرو و سایر بانک‌های مرکزی باید سیاست‌های پولی خود را با دقت مدیریت کنند تا از شوک‌های ناگهانی به بازار اوراق قرضه جلوگیری شود. سوم، سرمایه‌گذاران باید تنوع‌بخشی به پرتفوی خود را در اولویت قرار دهند تا در برابر نوسانات یک بخش خاص، مانند AI یا کریپتو، محافظت شوند.

علاوه بر این، آموزش عمومی درباره خطرات سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پرریسک می‌تواند از رفتارهای احساسی در بازار جلوگیری کند. برای مثال، تجربه حباب دات‌کام نشان داد که سرمایه‌گذاران خرد اغلب قربانی هیجانات بازار می‌شوند. برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی می‌توانند به آن‌ها کمک کنند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند.

چشم‌انداز آینده

آینده بازارهای مالی به نحوه مدیریت این خطرات بستگی دارد. اگر سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران درس‌های تاریخ را نادیده بگیرند، احتمال وقوع یک بحران مالی افزایش می‌یابد. با این حال، اگر اقدامات پیشگیرانه به‌موقع انجام شوند، می‌توان از شدت این بحران کاست. برای مثال، تقویت نظارت بر استیبل‌کوین‌ها و ایجاد مقررات شفاف برای بازار کریپتو می‌تواند از سرایت بحران به سایر بخش‌ها جلوگیری کند. به‌طور مشابه، مدیریت محتاطانه سیاست‌های پولی می‌تواند از شوک‌های ناگهانی به بازار سهام و اوراق قرضه جلوگیری کند.

در نهایت، باید به خاطر داشت که فناوری‌های جدید، مانند AI و کریپتو، پتانسیل ایجاد ارزش عظیمی دارند، اما تنها در صورتی که به‌درستی مدیریت شوند. اگر این فناوری‌ها به ابزارهایی برای سفته‌بازی و هیجان غیرمنطقی تبدیل شوند، می‌توانند به جای پیشرفت، به فاجعه منجر شوند.

پرسش‌های متداول

• چرا ارزهای دیجیتال می‌توانند جرقه یک بحران مالی را بزنند؟

ارزهای دیجیتال، به‌ویژه میم‌کوین‌ها و استیبل‌کوین‌ها، به دلیل فقدان ارزش ذاتی و وابستگی به اوراق قرضه کوتاه‌مدت، در برابر شوک‌های اقتصادی آسیب‌پذیر هستند. افزایش نرخ بهره یا کاهش نظارت می‌تواند به فروپاشی این بازار منجر شود.

• آیا بازار سهام در حال حاضر در وضعیت حباب قرار دارد؟

بله، شاخص CAPE شیلر برای S&P 500 به حدود ۴۰ رسیده که نزدیک به اوج حباب دات‌کام است. این نشان‌دهنده ارزش‌گذاری‌های پرریسک و احتمال اصلاح بازار است.

• چگونه هوش مصنوعی می‌تواند به یک حباب مالی کمک کند؟

هیجان بیش‌ازحد در مورد شرکت‌های AI، مانند انویدیا، بدون مشخص بودن برندگان واقعی این صنعت، می‌تواند به سرمایه‌گذاری‌های غیرمنطقی منجر شود، مشابه حباب دات‌کام.

• آیا استیبل‌کوین‌ها واقعاً ایمن هستند؟

خیر، استیبل‌کوین‌ها به اوراق قرضه کوتاه‌مدت وابسته‌اند که در صورت افزایش نرخ بهره ممکن است ارزش خود را از دست بدهند، مشابه آنچه در بحران‌های مالی گذشته رخ داد.

ممنون که تا پایان مقاله”آیا پیوند کریپتو، سهام و AI به یک بحران مالی ختم می‌شود؟“همراه ما بودید.