مالیات در بورس و نحوه محاسبه آن، مالیات یکی از جنبه‌های مهم فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی است. در بازار بورس، قوانین مالیاتی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که علاوه بر ایجاد شفافیت، به توسعه سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت کمک کنند. آگاهی از نحوه محاسبه مالیات در بورس، از جمله مالیات بر نقل و انتقال سهام، سود تقسیمی (DPS) و مالیات بر ارث سهام، برای سرمایه‌گذاران امری ضروری است. درک این قوانین باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران بتوانند تصمیمات بهتری بگیرند و از مزایای مالیاتی در معاملات خود بهره‌مند شوند.
فهرست مطالب:
مالیات در بورس و نحوه محاسبه آن
مالیات در بورس یکی از جنبه‌های مهم سرمایه‌گذاری است که آگاهی از آن برای سرمایه‌گذاران ضروری است. در ایران، مالیات‌های مرتبط با معاملات بورسی به‌صورت زیر محاسبه می‌شوند:
مالیات بر نقل و انتقال سهام
هنگام خرید و فروش سهام در بورس، مالیاتی به نرخ ۰.۵٪ از ارزش معامله دریافت می‌شود. به‌عنوان مثال، اگر سهامی به ارزش ۱۰ میلیون تومان بفروشید، مالیات معادل ۵۰ هزار تومان خواهد بود.
مالیات بر سود حاصل از فروش سهام
سود حاصل از فروش سهام مشمول مالیات است. نرخ این مالیات برای شرکت‌های بورسی ۲۲.۵٪ و برای شرکت‌های فرابورسی ۲۳.۷۵٪ از سود خالص است. به‌عنوان مثال، اگر سود خالص یک شرکت بورسی ۱۰ میلیارد تومان باشد، مالیات آن ۲ میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان خواهد بود.
مالیات بر سود تقسیمی (DPS)
سود تقسیمی که شرکت‌ها به سهامداران پرداخت می‌کنند، برای اشخاص حقیقی معاف از مالیات است. اما شرکت‌های حقوقی باید آن را در درآمد مشمول مالیات خود لحاظ کنند.
کارمزد معاملات
علاوه بر مالیات، هنگام خرید و فروش سهام، کارمزدی به نرخ ۰.۳۷٪ از ارزش معامله دریافت می‌شود که به کارگزاری پرداخت می‌شود. به‌عنوان مثال، برای معامله‌ای به ارزش ۱۰ میلیون تومان، کارمزد ۳۷ هزار تومان خواهد بود.
توجه: نرخ‌ها و مقررات مالیاتی ممکن است تغییر کنند؛ بنابراین، توصیه می‌شود برای اطلاعات به‌روز و دقیق، به منابع رسمی مانند سازمان امور مالیاتی مراجعه کنید.
نحوه محاسبه مالیات شرکت های بورسی
محاسبه مالیات شرکت‌های بورسی در ایران بر اساس قوانین مالیاتی و مقررات خاصی انجام می‌شود. نرخ مالیات بر درآمد شرکت‌های حقوقی معمولاً ۲۵٪ است؛ با این حال، برای شرکت‌های تولیدی بورسی که دارای پروانه بهره‌برداری از وزارتخانه‌های ذی‌ربط هستند، نرخ مالیات ممکن است تا ۷ واحد درصد کاهش یابد.
نحوه محاسبه مالیات شرکت‌های بورسی:
-
محاسبه سود مشمول مالیات:
- ابتدا، سود یا زیان عملیاتی شرکت با کسر مجموع هزینه‌ها از مجموع درآمدها تعیین می‌شود.
- سپس، معافیت‌های قانونی و هزینه‌های قابل قبول از این سود کسر می‌شوند تا سود مشمول مالیات محاسبه گردد.
-
اعمال نرخ مالیات:
- سود مشمول مالیات با نرخ مالیاتی مربوط به شرکت (۲۵٪ یا نرخ کاهش‌یافته برای شرکت‌های تولیدی) ضرب می‌شود تا مبلغ مالیات تعیین شود.
مثال محاسبه مالیات:
اگر شرکتی دارای سود عملیاتی ۷۳ میلیارد ریال باشد و مشمول نرخ مالیاتی ۱۸٪ (پس از اعمال معافیت‌ها و تخفیف‌ها) گردد، مبلغ مالیات قابل پرداخت به صورت زیر محاسبه می‌شود:
- سود مشمول مالیات: ۷۳ میلیارد ریال
- نرخ مالیات: ۱۸٪
- مالیات قابل پرداخت: ۱۳.۱۴ میلیارد ریال
معافیت مالیات شرکت های بورسی
شرکت‌های بورسی در ایران از مزایای مالیاتی متعددی بهره‌مند هستند که به تشویق سرمایه‌گذاری و بهبود عملکرد بازار سرمایه کمک می‌کنند. برخی از معافیت‌های مالیاتی مهم برای این شرکت‌ها عبارت‌اند از:
-
معافیت از مالیات بر درآمد:
- شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس: بر اساس ماده ۱۴۳ قانون مالیات‌های مستقیم، ۱۰٪ از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آن‌ها در بورس‌های داخلی یا خارجی پذیرفته‌شده است، معاف می‌باشد.
- شرکت‌های با سهام در بازار خارج از بورس: همچنین، ۵٪ از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آن‌ها در بازار خارج از بورس داخلی یا خارجی پذیرفته‌شده است، معاف است.
-
معافیت از مالیات بر سود تقسیمی (DPS):
- سود تقسیمی پرداختی به سهامداران حقیقی شرکت‌های بورسی در حال حاضر معاف از مالیات مستقیم است و نیازی به پرداخت مالیات اضافی توسط سهامداران حقیقی وجود ندارد.
-
معافیت از مالیات بر سود سهام بورس اوراق بهادار:
- مطابق ماده ۱۴۵ قانون مالیات‌های مستقیم، سود سهام بورس اوراق بهادار از پرداخت مالیات معاف است تا از اخذ مالیات مضاعف جلوگیری شود.
توجه: با این حال، در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، یکی از معافیت‌های مالیاتی شرکت‌های بورسی حذف شد که با مخالفت مجلس مواجه گردید و این معافیت همچنان به قوت خود باقی است.
نکته مهم: با توجه به تغییرات مداوم قوانین و مقررات مالیاتی، توصیه می‌شود شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران برای دریافت اطلاعات به‌روز و دقیق، به منابع رسمی مانند سازمان امور مالیاتی مراجعه کرده و یا با مشاوران مالیاتی مشورت نمایند.
قانون مالیات بر ارث سهام اشخاص متوفی
بر اساس قانون اصلاح مالیات‌های مستقیم که از ابتدای سال ۱۳۹۵ اجرایی شده است، مالیات بر ارث سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار به شرح زیر محاسبه می‌شود:
-
نرخ مالیات بر ارث سهام:
- وراث طبقه اول: نرخ مالیات برابر با ۰.۷۵٪ ارزش روز سهام
- وراث طبقه دوم: نرخ مالیات برابر با ۱.۵٪ ارزش روز سهام
- وراث طبقه سوم: نرخ مالیات برابر با ۳٪ ارزش روز سهام
این نرخ‌ها بر اساس ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم تعیین شده‌اند.
-
تعیین ارزش سهام:
- ارزش سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و بازارهای خارج از بورس توسط سازمان بورس و اوراق بهادار اعلام می‌شود.
- در مورد سهام و سهم‌الشرکه و حقوق مالی متوفی در سایر اشخاص حقوقی، ارزش آن بر اساس رسیدگی اداره امور مالیاتی صلاحیت‌دار تعیین خواهد شد.
این موارد در اصلاحیه آیین‌نامه‌های اجرایی تبصره‌های (۲) مواد ۲۶ و ۳۴ قانون مالیات‌های مستقیم آمده است.
نکات مهم:
-
مهلت ارائه اظهارنامه مالیات بر ارث: وراث موظفند ظرف یک سال از تاریخ فوت متوفی، اظهارنامه مالیات بر ارث را به اداره امور مالیاتی مربوطه تسلیم کنند. عدم ارائه اظهارنامه در مهلت مقرر، ممکن است منجر به جرایم مالیاتی شود.
-
معافیت‌ها: برخی از اموال متوفی مانند اثاثیه منزل محل سکونت، دارایی شهدا (برای وراث طبقه اول و دوم)، مبالغ بیمه‌های عمر و زندگی، دیه و جبران زیان فوت، مبالغ بازنشستگی، وظیفه و امتیازات پایان خدمت از پرداخت مالیات بر ارث معاف هستند.
-
پرداخت مالیات و انتقال اموال: تا زمان پرداخت مالیات بر ارث و ارائه گواهی پرداخت، امکان انتقال رسمی اموال و دارایی‌های متوفی به وراث وجود ندارد.
با توجه به تغییرات مداوم قوانین و مقررات مالیاتی، توصیه می‌شود برای اطلاعات دقیق و به‌روز، به منابع رسمی مانند سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کرده یا با مشاوران مالیاتی مشورت نمایید.
سوالات متداول
-
آیا خرید و فروش سهام در بورس مشمول مالیات است؟
بله، مالیات نقل و انتقال سهام در بورس معادل ۰.۵ درصد از ارزش فروش سهام است.
-
مالیات بر سود سهام (DPS) چگونه محاسبه می‌شود؟
سود تقسیمی (DPS) برای سهامداران حقیقی معاف از مالیات است، اما شرکت‌های حقوقی باید آن را در درآمد مشمول مالیات خود لحاظ کنند.
-
آیا سود حاصل از فروش سهام مشمول مالیات است؟
خیر، سود سرمایه‌ای حاصل از خرید و فروش سهام در بورس معاف از مالیات است، اما کارمزد نقل و انتقال ۰.۵ درصدی اعمال می‌شود.
-
آیا مالیات برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس کاهش دارد؟
بله، ۱۰٪ تخفیف مالیاتی برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس و ۵٪ تخفیف مالیاتی برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در فرابورس اعمال می‌شود.
-
آیا مالیات معاملات بورس به صورت خودکار کسر می‌شود؟
بله، کارگزاری‌ها به‌صورت خودکار مالیات معاملات را در زمان فروش سهام کسر می‌کنند.
-
نرخ مالیات بر ارث سهام در بورس چقدر است؟
برای وراث طبقه اول ۰.۷۵٪، طبقه دوم ۱.۵٪ و طبقه سوم ۳٪ از ارزش روز سهام محاسبه می‌شود.
- آیا مالیات بر سود سهام برای سرمایه‌گذاران خارجی وجود دارد؟
بله، سرمایه‌گذاران خارجی نیز مشمول مالیات بر سود تقسیمی سهام (در صورت تصویب مقررات مرتبط) هستند.
-
آیا مالیات بر اوراق بدهی در بورس وجود دارد؟
اوراق بدهی مانند اوراق مشارکت و اسناد خزانه، از پرداخت مالیات معاف هستند.
-
آیا معافیت مالیاتی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در بورس وجود دارد؟
در حال حاضر، سود سرمایه‌ای (مابه‌التفاوت خرید و فروش) در بورس معاف از مالیات است، اما تخفیف مالیاتی ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری بلندمدت اعمال نمی‌شود.
-
چگونه می‌توان از پرداخت مالیات مضاعف جلوگیری کرد؟
با رعایت قوانین مالیاتی، ثبت اظهارنامه مالیاتی به‌موقع و دریافت اطلاعات صحیح از سازمان امور مالیاتی، می‌توان از مالیات‌های غیرضروری جلوگیری کرد.
سخن پایانی
درک درست از قوانین مالیاتی بورس به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند تا معاملات خود را بهینه کنند و از پرداخت مالیات‌های غیرضروری جلوگیری نمایند. معافیت‌های مالیاتی برای شرکت‌های بورسی و سرمایه‌گذاران حقیقی نشان‌دهنده سیاست‌های تشویقی دولت برای توسعه بازار سرمایه است. با این حال، از آنجایی که قوانین مالیاتی ممکن است تغییر کنند، توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران همیشه اطلاعات خود را به‌روز نگه داشته و در صورت نیاز از مشاوران مالیاتی کمک بگیرند تا بتوانند سرمایه‌گذاری موفق‌تری را تجربه کنند.
ما همراه شما هستیم تا بازارهای مالی را گام‌به‌گام و ساده بیاموزید.
ممنون که تا پایان مقاله”مالیات در بورس و نحوه محاسبه آن“همراه ما بودید.
بیشتر بخوانید:
- تعریف بازار های مالی و نقش آن ها در اقتصاد
- تفاوت بازار های سرمایه گذاری و بازار های سفته بازی
- تاریخچه بورس در ایران و جهان
- معرفی سازمان ها و نهاد های نظارتی در بورس
- تفاوت بورس، فرابورس و بورس کالا
- اوراق بدهی چیست؟
- قراردادهای مشتقه چیست؟
- مفاهیم عرضه و تقاضا، حجم معاملات و صف خرید و فروش
- عرضه اولیه چیست؟
- اصول مدیریت ریسک در سرمایه گذاری
- آشنایی با قوانین معاملات و محدودیت ها
- مالیات در بورس و نحوه محاسبه آن
- نقش کارگزاران و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس
- تفاوت تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی
- نقش دامنه نوسان و حجم مبنا
نظرات کاربران