معامله‌گری آتی یا فیوچرز چیست؟، معاملات آتی یا فیوچرز یکی از ابزارهای مالی پرکاربرد در بازارهای مالی هستند که به معامله‌گران و سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که بدون داشتن مالکیت واقعی دارایی، از نوسانات قیمت آن‌ها سود ببرند. این نوع قراردادها، که در بازارهای مختلفی از جمله ارزهای دیجیتال، کالاها، سهام و ارزها مورد استفاده قرار می‌گیرند، به دو صورت قابل معامله هستند: قراردادهای استاندارد با تاریخ انقضا و قراردادهای دائمی که فاقد تاریخ سررسید هستند. همچنین، یکی از ویژگی‌های برجسته این نوع معاملات، امکان استفاده از اهرم مالی است که می‌تواند هم سودهای بالقوه را افزایش دهد و هم ریسک زیان را بالا ببرد. در این مقدمه، قصد داریم به بررسی مفهوم و کاربردهای معاملات آتی بپردازیم و در ادامه، نگاهی به مزایا و چالش‌های آن‌ها داشته باشیم.
معامله‌گری آتی یا فیوچرز چیست؟
معامله‌گری آتی (فیوچرز) به معنای خرید و فروش قراردادهایی است که بر اساس آن‌ها دو طرف توافق می‌کنند یک دارایی (مانند ارز، کالا، اوراق بهادار یا رمزارزها) را در تاریخ مشخصی در آینده با قیمت از پیش تعیین‌شده معامله کنند. در این نوع معاملات برخلاف خرید و فروش نقدی (اسپات)، تحویل واقعی دارایی لزوماً بلافاصله صورت نمی‌گیرد؛ بلکه معاملات به صورت قراردادی و مشتقه انجام می‌شوند که تنها سهم نوسان قیمت دارایی را منعکس می‌کنند. در ادامه به بررسی جنبه‌های مختلف معاملات آتی یا فیوچرز، انواع قراردادها، کاربردها و ریسک‌ها می‌پردازیم.
مفهوم و اصول معامله‌گری آتی
تعریف قرارداد آتی
قرارداد آتی (Futures Contract) یک توافق‌نامه قانونی استاندارد است که در آن طرفین (خریدار و فروشنده) متعهد می‌شوند تا در زمان و تاریخ سررسید مشخص، یک مقدار معین از دارایی مورد نظر (دارایی پایه) را با قیمتی از پیش توافق‌شده معامله کنند. این قراردادها از ابزارهای مشتقه محسوب می‌شوند؛ زیرا ارزش آن‌ها وابسته به قیمت دارایی اصلی در بازار است.
ویژگی‌های کلیدی
-
تاریخ سررسید: در اکثر قراردادهای آتی تاریخ انقضای مشخصی وجود دارد که در آن قرارداد باید تسویه شود.
-
قیمت از پیش تعیین‌شده: قیمت قرارداد در زمان معامله تعیین می‌شود و تغییرات قیمت در آینده بر مبنای این قیمت محاسبه می‌شود.
-
استخدام لوریج: با استفاده از اهرم (Leverage) معامله‌گران می‌توانند با سرمایه‌ای کمتر (تنها به عنوان وثیقه یا مارجین) موقعیتی به ارزش چندین برابر از کل ارزش قرارداد ایجاد کنند. این امر باعث افزایش سودهای بالقوه می‌شود اما در عین حال ریسک زیان را نیز بالا می‌برد.
-
امکان دوطرفه سودآوری: معامله‌گران می‌توانند هم در بازار صعودی (با خرید یا پوزیشن لانگ) و هم در بازار نزولی (با فروش یا پوزیشن شورت) سود کسب کنند.
انواع قراردادهای آتی
قراردادهای آتی استاندارد
این نوع قراردادها شامل تمام ویژگی‌های قراردادی استاندارد از جمله تاریخ انقضا و تسویه نقدی یا فیزیکی هستند. در این قراردادها، معامله‌گران برای یک دارایی خاص (مانند نفت، طلا یا بیت کوین) قرارداد منعقد می‌کنند.
قراردادهای آتی با تحویل فیزیکی
در این قراردادها، در زمان تسویه حساب، دارایی واقعی (مثلاً طلا یا کالاهای فیزیکی) به خریدار تحویل داده می‌شود. این نوع قراردادها بیشتر در بازارهای کالایی کاربرد دارند.
قراردادهای دائمی (Perpetual Futures)
قراردادهای دائمی فاقد تاریخ انقضا هستند؛ به عبارت دیگر، معامله‌گر می‌تواند موقعیت خود را به اندازه‌ای که بخواهد نگه دارد. در این نوع قراردادها مکانیزمی به نام «نرخ تأمین مالی» (Funding Rate) وجود دارد که اختلاف قیمت میان بازار آتی و بازار نقدی (اسپات) را تنظیم می‌کند. این قراردادها در بازارهای رمزارز از محبوبیت بالایی برخوردارند زیرا انعطاف‌پذیری و نقدشوندگی بالایی دارند.
کاربردها و اهداف معاملات آتی
معاملات آتی یا فیوچرز ابزارهای مالی مشتقه‌ای هستند که به سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی این امکان را می‌دهند تا با پیش‌بینی تغییرات قیمت دارایی‌ها در آینده، از نوسانات بازار بهره‌برداری کنند. این ابزارها کاربردهای متعددی دارند که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:
پوشش ریسک (Hedging)
یکی از اصلی‌ترین کاربردهای قراردادهای آتی، پوشش ریسک است. فعالان اقتصادی مانند کشاورزان، تولیدکنندگان یا واردکنندگان می‌توانند با استفاده از قراردادهای آتی، قیمت دارایی‌های خود را در آینده قفل کنند و از نوسانات قیمت در بازار جلوگیری نمایند. برای مثال، یک کشاورز می‌تواند با فروش قرارداد آتی محصولات خود، از کاهش قیمت در زمان برداشت جلوگیری کند.
سفته‌بازی و کسب سود از نوسانات قیمت
معامله‌گران با استفاده از قراردادهای آتی می‌توانند بر اساس پیش‌بینی‌های خود از جهت حرکت قیمت‌ها، وارد بازار شوند و از تغییرات قیمت سود کسب کنند. این نوع معاملات به‌ویژه در بازارهای با نوسانات بالا مانند ارزهای دیجیتال رایج است.
کشف قیمت و شفافیت بازار
قراردادهای آتی به کشف قیمت کمک می‌کنند؛ زیرا قیمت‌های این قراردادها بر اساس عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شوند و می‌توانند نمایانگر انتظارات بازار از قیمت‌های آینده باشند. این ویژگی به شفافیت بازار و تصمیم‌گیری بهتر فعالان اقتصادی کمک می‌کند.
آربیتراژ
آربیتراژگران از اختلاف قیمت یک دارایی در بازارهای مختلف بهره‌برداری می‌کنند. آن‌ها با خرید دارایی در بازاری با قیمت پایین‌تر و فروش آن در بازاری با قیمت بالاتر، از این تفاوت قیمت سود می‌برند. قراردادهای آتی بستری مناسب برای انجام این نوع معاملات فراهم می‌کنند.
استفاده از اهرم مالی
در معاملات آتی، معامله‌گران می‌توانند با استفاده از اهرم مالی، موقعیت‌های بزرگ‌تری نسبت به سرمایه اولیه خود باز کنند. این ویژگی می‌تواند منجر به سودهای بیشتر شود، اما در عین حال ریسک زیان را نیز افزایش می‌دهد.
تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری
با استفاده از قراردادهای آتی، سرمایه‌گذاران می‌توانند در دارایی‌های مختلفی مانند کالاها، ارزها یا شاخص‌ها سرمایه‌گذاری کنند و ریسک سبد سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهند. این تنوع می‌تواند به بهبود عملکرد کلی سبد سرمایه‌گذاری کمک کند.
تسهیل در سرمایه‌گذاری در دارایی‌های غیرقابل دسترس
قراردادهای آتی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که در دارایی‌هایی مانند نفت، طلا یا ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنند، بدون آنکه نیاز به خرید فیزیکی آن‌ها داشته باشند. این ویژگی به‌ویژه در بازارهای جهانی با نقدینگی بالا مفید است.
اهرم فیوچرز چیست؟
در معاملات فیوچرز (آتی)، اهرم (Leverage) ابزاری است که به معامله‌گران این امکان را می‌دهد تا با استفاده از سرمایه قرضی، قدرت خرید یا فروش خود را افزایش دهند. این ابزار به‌ویژه در بازارهای نوسانی مانند ارزهای دیجیتال کاربرد فراوانی دارد.
اهرم فیوچرز چیست؟
اهرم در معاملات فیوچرز به معنای استفاده از اعتبار قرضی است که توسط صرافی‌ها به معامله‌گران ارائه می‌شود. با استفاده از اهرم، می‌توان با سرمایه‌ای کمتر، موقعیت‌های بزرگ‌تری در بازار باز کرد. برای مثال، با استفاده از اهرم 10x، می‌توان با 1,000 دلار، موقعیتی به ارزش 10,000 دلار باز کرد. این بدان معناست که سود یا زیان شما به اندازه 10 برابر تغییرات قیمت خواهد بود.
نحوه عملکرد اهرم
فرض کنید موجودی حساب شما 1,000 دلار است و از اهرم 10x استفاده می‌کنید. در این صورت، می‌توانید موقعیتی به ارزش 10,000 دلار باز کنید. اگر قیمت دارایی 1% افزایش یابد، سود شما 100 دلار خواهد بود (10,000 × 1%). اما اگر قیمت 1% کاهش یابد، زیان شما نیز 100 دلار خواهد بود. در صورتی که زیان شما به اندازه موجودی حساب برسد، صرافی موقعیت شما را به‌طور خودکار می‌بندد تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند.
ریسک‌های استفاده از اهرم
استفاده از اهرم می‌تواند سودهای بالقوه را افزایش دهد، اما در عین حال ریسک‌ها را نیز بالا می‌برد. حرکات کوچک قیمت می‌توانند منجر به سود یا زیان‌های بزرگ شوند. بنابراین، مدیریت ریسک و استفاده از استراتژی‌های مناسب مانند تعیین حد ضرر (Stop Loss) و حد سود (Take Profit) ضروری است.
سوالات متدوال
-
قرارداد آتی (فیوچرز) چیست؟
قرارداد آتی توافقی است برای خرید یا فروش دارایی در آینده با قیمت از پیش تعیین‌شده. این قراردادها در بازارهای مالی برای پوشش ریسک یا سفته‌بازی استفاده می‌شوند.
-
چگونه می‌توانم وارد معاملات آتی شوم؟
برای شروع، باید در یک صرافی معتبر که معاملات آتی را پشتیبانی می‌کند، حساب کاربری باز کنید و پس از تأیید هویت، به معاملات بپردازید.
-
آیا در معاملات آتی باید دارایی را تحویل بگیرم؟
خیر، بیشتر قراردادهای آتی به صورت نقدی تسویه می‌شوند و نیازی به تحویل فیزیکی دارایی نیست.
-
اهرم در معاملات آتی چیست؟
اهرم ابزاری است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد با سرمایه‌ای کمتر، موقعیت‌های بزرگ‌تری در بازار باز کنند. این امر می‌تواند سود یا زیان را چند برابر کند.
-
ریسک‌های استفاده از اهرم در معاملات آتی چیست؟
استفاده از اهرم می‌تواند منجر به سودهای بزرگ شود، اما در صورت حرکت برخلاف پیش‌بینی بازار، زیان‌های قابل توجهی نیز به همراه دارد.
-
چه دارایی‌هایی را می‌توان در معاملات آتی معامله کرد؟
دارایی‌هایی مانند ارزهای دیجیتال، نفت، طلا، شاخص‌های بورس و ارزهای خارجی از جمله دارایی‌های قابل معامله در قراردادهای آتی هستند.
- چه تفاوتی بین قرارداد آتی و قرارداد اختیار معامله وجود دارد؟
در قرارداد آتی، طرفین موظف به انجام معامله در تاریخ مشخص هستند، در حالی که در قرارداد اختیار معامله، خریدار حق دارد ولی الزام به انجام معامله ندارد.
-
چه زمانی باید موقعیت آتی خود را ببندم؟
موقعیت آتی باید قبل از تاریخ انقضا بسته شود تا از تحویل فیزیکی دارایی جلوگیری شود.
-
چگونه می‌توانم ریسک معاملات آتی را مدیریت کنم؟
استفاده از ابزارهایی مانند حد ضرر (Stop Loss)، حد سود (Take Profit) و مدیریت مناسب حجم معاملات می‌تواند به کاهش ریسک کمک کند.
-
آیا معاملات آتی برای همه مناسب است؟
خیر، معاملات آتی به دلیل ریسک بالا، بیشتر برای معامله‌گران با تجربه و آگاه به شرایط بازار مناسب است.
سخن پایانی
معاملات آتی (فیوچرز) ابزاری قدرتمند و پیچیده در دنیای مالی هستند که می‌توانند به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران کمک کنند تا از نوسانات قیمت دارایی‌ها سود ببرند یا ریسک‌های خود را مدیریت کنند. با این حال، به دلیل پیچیدگی‌های موجود در استفاده از این ابزار و ریسک‌های مرتبط با استفاده از اهرم مالی، معامله‌گران باید با دانش و تجربه کافی وارد این بازار شوند. برای موفقیت در معاملات آتی، علاوه بر داشتن استراتژی‌های مناسب، باید توجه ویژه‌ای به مدیریت ریسک و کنترل احساسات داشت. در نهایت، آگاهی از مفاهیم بنیادی، تحلیل‌های دقیق و استفاده از ابزارهای مدیریت ریسک می‌تواند به یک معامله‌گر کمک کند تا از این بازار پرفراز و نشیب، بهره‌برداری بهینه داشته باشد.
ما همراه شما هستیم تا بازارهای مالی را گام‌به‌گام و ساده بیاموزید.
ممنون که تا پایان مقاله”معامله‌گری آتی یا فیوچرز چیست؟“همراه ما بودید.
بیشتر بخوانید:
- پرایس اکشن چیست؟
- استراتژی معاملاتی در محدوده ها چیست؟
- استراتژی روندی چیست؟
- استراتژی اسکالپینگ چیست؟
- استراتژی ترید روزانه چیست؟
- استراتژی سوئینگ تریدینگ چیست؟
- معامله‌گری بازگشتی چیست؟
- معامله گری مومنتوم چیست؟
- معامله‌گری آپشن یا اختیار معامله چیست؟
- معامله‌گری آتی یا فیوچرز چیست؟
- معامله‌گری کلان یا ماکرو چیست؟
- معامله گری الگوریتمی چیست؟
نظرات کاربران